“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında islewdegi mashqalalar hám sheshimler”

 
 

---

Qaraqalpaqstan 
Respublikası xalıq bılımlendiriw xızmetkerlerin 
qayta tayarlaw hám olardıń qánigeligin arttırıw aymaqlıq orayı
253 
“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında 
islewdegi mashqalalar hám sheshimler”
ÁDEBIYATLAR 
1. Б. Д. Жумақаева «Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі». Оқулық. «Қыздар университеті» 
баспасы Алматы, 2015 жыл 
2.Пахратдинов Ә. Қарақалпақ әдебиятын оқытыў методикасы. - Н.: «Билим», 2004. 
3.Ишмухамедов Р.Ж., Юлдашев М. Таълим ва тарбияда инновацион педагогик 
технологиялар.– Т.: “Ниҳол” нашриёти, 2013, 2016.–279 б. 
4. Йўлдошев Ж., Ҳасанов С. Педагогик технологиялар.– Т.: “Молия-иқтисод” нашриёти, 2009. 
Internet dárekleri: 
htpp://www.zionet.uz 
htpp://www.ustaz.kz 
htpp://www.bilim.kz 
htpp://www.orlew.kz 
 
 
 
O‘QUVCHI TAFAKKURINI RIVOJLANTIRISHDA SHARADA- SHE’RIY 
JUMBOQLARDAN FOYDALANISH 
 
Razzaqova Muqaddas - Qoraqalpog‘iston Respublikasi xalq ta’limi xodimlarini qayta 
tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi Tillarni o‘qitish metodikasi 
kafedrasi o‘qituvchisi 
Annotatsiya. 
Maqolada ta’lim jarayonida “Sharada”lardan foydalanish va uning 
O‘zbek tili darslarini tashkil etishdagi ahamiyati xususida so‘z yuritiladi. Shuningdek, 
darsliklardagi mavzularga mos “Sharada”lar tuzilgan holda misollar bilan mantiqiy va ilmiy 
asoslanadi. 
Tayanch so‘zlar. 
Dastur,
 
darslik,
 
metod, topishmoq, sharada, ijodkorlik.
Darsda topishmoqlardan foydalanish o‘quvchilar ongini, tafakkur qobiliyatini 
o‘stirishga xizmat qiladi. Sababi, o‘quvchi har bir topishmoqqa mos javobni topish uchun 
mazkur jumboqqa taalluqli so‘z bilan bilan bog‘liq ma‘lumotlar izlaydi, bilganlarini qayta 
tahlil qiladi. Topishmoqni hozirjavoblik bilan topgan o‘quvchida o‘z bilim va salohiyatiga 
bo‘lgan ishonch yanada rivojlanadi. Topilgan to‘g‘ri javobdan zavqlanish esa keyingi 
izlanishlariga kuch baxsh etadi. Buning uchun, albatta, o‘quvchilarni fikrlashga, 
topishmoqdagi har bir so‘zga e‘tibor berishga, shuningdek, o‘z fikrini asoslab bayon etishga 
o‘rgatish lozim. 
Topishmoqlar darsning boshlanishida o‘quvchi diqqatini jalb etish va o‘tgan mavzular 
bo‘yicha bilimini sinashga, dars so‘ngida esa yangi materialni qay darajada qabul qilganligini 
bilish va o‘quvchilarga ijodiy hordiq berish maqsadida foydalaniladi. 
Fransuz, rus olim va mutaxassislari o‘quvchilarning mantiqiy fikrlashi hamda ijodiy 
tafakkurini shakllantirish va rivojlantirishda mavzuga mos “Sharada” (topishmoq)lardan 
foydalanish ta’lim samaradorligiga erishishda katta natijalar berishini alohida ta’kidlamoqda. 
Ta’kidlash kerakki, O‘zbek tili fanida o‘quvchilarga grammatik mavzu va so‘zlarning 
ma’nosini tushuntirishda “Sharada” – she’riy jumboqdan foydalanish ijobiy samara beradi.
Ta’kidlash kerakki, she’riy jumboqlar Sharq mumtoz adabiyotida mavjud janr. 
Adabiyotshunoslikka oid mavjud lug‘atlarda ta’kidlanishicha “Lug‘z (ar. topishmok, sir, 
maxfiy)- she’riy topishmoq, narsa-tushunchaning nomini aytmagan holda, o‘xshashlik yoki 
aloqadorlik asosidagi belgilarini tavsiflashga asoslangan janr. Ya’ni lug‘zda shoir narsa-
tushunchaga ishora qiladi, tinglovchi (o‘quvchi) esa zikr etilgan belgilarga tayanib yashirilgan 

---

Qaraqalpaqstan 
Respublikası xalıq bılımlendiriw xızmetkerlerin 
qayta tayarlaw hám olardıń qánigeligin arttırıw aymaqlıq orayı
254