Tiykarg'i bo'lim

Joba:

1. 
   Kirisiw…………………………………………………...2
   
2. 
   Tiykarg'i bo'lim
   

2.1. Menedjmenttin' tiykarg'I funksiyaları………...4
2.2. Basqariw usillari ha'm klassifikatsiyas.......11
2.3. Basqariw texnologiyasi ha'm onin' maqseti.14
2.4. Sho'lkemlestiriw principleri ha'm motivaciya mazmuni……………………………………………….21

3. 
   Juwmaqlawshi bo'lim……………….……………...26
   
4. 
   Paydalanilg'an a'debiyatlar………………………...27
   

Kirisiw
«Menedjment» (manage — basqarıw ) — anglichan sóz. Menedjmenttiń tariypleri júdá kóp. Ulıwma alǵanda, menejmentti basqarıw sheberligi dep túsiniw kerek, adamlardıń intellektidan hám hulqinan, miynetinen paydalanǵan halda qoyılǵan maqsetke erisiw. Joybarlastirilmag'an elementlerdi natiyjeli hám óndiriwshi kúshke aylandıradı. Basqasha etip aytqanda, menejment — bul adam múmkinshilikleri járdeminde sárdar shólkemdi strategiyalıq hám taktik maqsetlerine erisedi.
«Menedjment» termini shólkem dárejesinde sociallıq-ekonomikalıq processlerdi xojalıq iskerligin shaxslar, xizmetkerler menen basqariw bolıp tabıladı. Menejer kim? Menedjer — kásiplik basqarıw iskerligine tiyisli konkret shaxs bolıp tabıladı. Sonı aytıp ótiw kerek, sonday kásipler bar adamlar tábiyatınan, psixofizik xarakteristikalardan qaramastan olardı ózlestire aladı. Biraq sonday kásipler bar, kásiplik uqıptan tısqarı psixofiziologikalıq ayrıqshalıqlarda kerek boladı. Sonday kásiplerge menejer kásipinde kiritsek bo'ladi, kásip ustası bolıwı ushın basqarıw jumısı málim pazıyletler bolıwın talap etedi, pazıyletler joq ekenligi kásipke ilayiq bolmawg'a alıp keledi.
Menedjer — bul málim shólkemde isleytuǵın basqarıw subyekti, basqarıw qánigesi. Arnawlı kásip wákili, basqarıw iskerligi menen shuǵıllanatuǵın ekonomist — esapshı emes.
Menedjer — basqa kásiplerden ayrıqsha bolıp esaplanıw ǵárezsiz kásip. Tek menejer nátiyjeler xızmetkerler tárepinen xoshametlentiredi, basqa qánigeler bolsa konkret máselelerdi atqaradı, lekin basshılıq máselelerin emes.
Menedjer — bul arnawlı tayarlıq hám basqa adamlar ta’miyinlewinde nátiyjelerge erisken adam bolıp tabıladı. Bul hár qanday kollektivte tán alınǵan sárdar bolıp tabıladı. Sonday etip, menejer — bul kásip, oǵan arnawlı oqıp erisiw múmkin.
Menedjment pútkil basqarıw sistemasınıń úzliksiz ámel etiwi procesin ańlatadı. Ol miynet procesiniń barlıq qásiyetlerine iye. Ulıwma menejment procesin texnologiya (qanday ámelge asıriladı ), shólkemlestiriw (kim hám qanday tártipte) kózqarasınan xarakteristikalaw múmkin. Basqarıw procesi mazmunınıń úsh tárepin ajıratıw múmkin: texnikalıq, islep shıǵarıw, ekonomikalıq jáne social.
- Texnikalıq tárepten bul ónim islep shıǵarıw, metall yamasa neft ajıratıp alıwdı basqarıw ;
- óndiriste - bul islep shıǵarıwdı shólkemlestiriw procesi, yaǵnıy bólimdi, cex, kárxanalar óz-ara tásirin basqarıw ;
- ekonomikalıq tárepten islep shıǵarıw, jumıs kúshi hám pútkil ekonomikalıq munasábetler sistemasına basshılıq qılıw ;
- social tárepten - bul miynet jámááti social mútajliklerin qanaatlandiriw, insandı tárbiyalaw bolıp tabıladı.
Basqarıw procesi texnologiyası basqarıw xızmetkerleri tárepinen atqarılatuǵın operatsiya hám ámellerden ibarat esaplanadi.
Sonday etip, menedjment procesi baslıq hám basqarıw apparatınıń qoyılǵan maqsetlerge erisiw ushın adamlardıń birgeliktegi iskerligin muwapıqlastırıw boyınsha maqsetli háreket etiwi bolıp tabıladı. Ol sistemanıń jaǵdayın bahalaw, onı jaqsılaw jolların izlew yamasa odaǵı unamsız páziyletlerdi tuwrilaw menen baylanıslı islerdi xarakteristikalaydı. Mashqala basqıshında sistemanıń házirgi jaǵdayınıń onı rawajlandırıw maqsetine salıstırǵanda ámeldegi qarama-qarsılıqların anıqlaw názerde tutıladı. Qarar qabıllaw basqıshı baslıqtıń ámelde shólkemlestirilgen iskerligine ótiwin ańlatpalap, qarar qabıllaw menen basqarılatuǵın sistemaǵa tásir ótkerile baslanadı.
Bular informaciya alıw hám qayta islew quralları hám dástúriy texnika quralları bolıp tabıladı. Basqarıw operatsiyasın ámelge asırıw usılları - informacion-iskerlik hám shólkemlestirilgen iskerlik bolıp tabıladı. Informacion iskerlik informaciya jıynaw, saqlaw, tarqatıw jáne qayta islew; analiz, esap, qararlar variantların islewden ibarat ; shólkemlestirilgen iskerlikke - túsindiriw, isendiriw, xoshametlew hám wazıypalardı bólistiriw usılları, iskerlikti baqlaw, májbúrlew hám h.t.b.lar kiredi. Basqarıw ushın tek neni qanday qılıwdı sheshiw emes, bálki shólkemlestiriw, qızıqtırıw, isendiriw, túsindiriw, baqlaw da zárúr. Áyne sol operatsiyalar jıyındısınan baslıqtıń shólkemlestirilgen iskerligi dúziledi.
Basqarıw procesin shólkemlestiriwde biznes-joba hám támiynat, finanslıq támiynlew hám; bahanı belgilew hám kredit beriw funksiyaların biliwdi támiyinlew, basqarıw sisteması ayırım elementlerin (maqset-usıl, maqset hám kadrlar, qararlar hám usıllar, usıllar hám quram ) muwapıqlastırıw, basqarıw kadrların tayarlaw, pán-texnika jetiskenliklerin engiziwdi támiyinlew zárúr.
Kárxanalarǵa erkinlik hám ǵárezsizlik beriliwi menen sheshiliwi kerek bolǵan basqarıw procesin shólkemlestiriw menen baylanıslı zárúrli mashqala rásmiy bir-biri menen baylanıslı bolmaǵan basqarıw shólkemleri ortasındaǵı gorizontal baylanıslardı ámelge asırıw bolıp qaldı (mısalı, kárxana hám ónim qarıydarları, shekli onim menen támiyinlewshiler hám kárxana ortasında h.t.b).

1.