Tilshunoslik va uning bo’limlari III. Takrorlash: O‘tilgan mavzuni takrorlash IV. Darsning maqsadi

Dars shiori: Tilga ixtiyorsiz, elga e’tiborsiz (A.Navoiy)

Foydalaniladigan adabiyotlar:

1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik.

I. Darsning borishi:

a) salomlashish

b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

II. O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)

Topshiriq. O‘nta meva nomlarini yozib, ularni alifbo tartibida joylashtiring.

Tilimizdagi so‘zlarning alifbo tartibida joylashtirilishiga lug‘at, lug‘at tuzish qoidalarini o‘rganuvchi tilshunoslik sohasiga esa lug‘atshunoslik (leksikografiya) deyiladi.

555-mashq. «U kim? Bu nima?» bolalar ensiklopediyasidan olingan parchani o‘qing. Qomusiy lug‘atlarda nimalarga e'tibor berilar ekan? Shu haqda o‘ylab ко'ring.

Samolyot.

Odamlar asrlar bo‘yi osmonga ko‘tarilish va balandga uchishni orzu qilganlar. Texnika taraqqiyoti tufayli odamlarning bu orzusi ro‘yobga chiqdi. 1884-1885-yillarda rus dengiz zobiti A. Mojayskiy birinchi uchish moslamasini yaratdi va o‘zi yasab, sinovdan o‘tkazdi. Uning samolyoti, albatta, hozirgi zamonning qudratli mashinalaridan keskin farq qiladi.

556-mashq. «O‘zbek tilining imlo lug‘ati»dan olingan quyidagi so‘zlarning yozilishiga diqqat qiling, ularni daftaringizga ko‘chirib yozing. Imlo lug‘atlarining tuzilishi haqida bahslashing.

Ahil (inoq), ahl (ilm ahli), ahmoq, ahvol, ahyon-ahyonda.

557-mashq. Quyidagi so‘zlarni alifbo tartibida yozib chiqing. Bu tartibdan qanday lug‘atlarda foydalaniladi? Shu haqda fikr yuriting.

Asr, dorivor, ajabo, transport, raqobat, sun'iy, zerikmoq, hunar, kasb, ahd, latta, eski, sadaqa, tuman, hidoyat, baquvvat.