Tilshunoslik nazariyasi dan ma’ruzalar to’plami Saloxiddin suyunboyev

1.Belgilar  tizimi. Tilshunoslik va semiotika. 

Til kishilar o‘rtasidagi eng muhim 

aloqa vositasidir. U obyektiv borliqdagi ma’lum voqea-hodisa haqida axborot 

tashuvchi asosiy vositadir. Bundan axborot tashishning boshqa yo‘llari ham 

borligi ma’lum bo‘ladi. Masalan, yo‘l harakatidan ma’lumot beruvchi vositalar, 

yo‘ldan o‘tish-o‘tmaslik xabarini beruvchi vositalar va boshqalar. Bu jihatdan til 

ham axborot berish uchun xizmat qiladigan yuqoridagi vositalar sirasida turadi. 

Ularning hammasi uchun umumiy narsa, avvalo, o‘zi haqida va shu bilan birga 

borliqdagi ma`lum narsa-hodisalar haqida ma’lumot berishdir. Bunday vositalar 

belgilar deb nomlanadi. Inson o‘zini qurshab turgan olamni bilish jarayonida 

olam unsurlarini obrazlar orqali ongida aks ettiradi va bu ongda aks etgan olam 

unsurlari belgi orqali ifodalanadi. Sotsial axborotning har qanday moddiy 

ifodalovchilari belgi hisoblanadi. 

Belgilar tizimini o‘rganish, uni sistemalashtirish bilan bog‘liq muammolarning 

paydo bo‘lishi semiotika degan maxsus fanni yuzaga keltirdi. Bu yangi fanning 

paydo bo‘lishi Ch. Morris asarlarining yuzaga kelishi bilan bog‘liq. Muallif o‘z 

asarlarida o‘zigacha o‘tgan Pris, Gusserli kabi faylasuflar va F.F.Fortunatov, F. 

de Sossyur kabi tilshunoslar tomonidan qilingan barcha ishlarni umumlashtiradi. 

---