Tilshunoslik fani – til haqidagi fan Tilshunoslik fanining obyekt va predmeti

Nutq tovushlari artikulyatsiyasi. Muayyan tovushni hosil qilish uchun nutq apparati tomonidan bajariladigan amal shu tovushning artikulyatsiyasi deb ataladi. Tovush artikulyatsiyasi uch bosqichdan iborat bo‘ladi:

1. 
   Nutq organlarining biror tovushni hosil qilishga harakatlanishi. Bu bosqich ekskursiya deyiladi.
   
2. 
   Tovushning hosil qilinishi jarayoni. Bu lyabor yoki vыderjka deb
   

ataladi.

3. 
   Nutq organlarining asl holiga qaytishi. Bu jarayon rekursiya deyiladi.
   

Ma’lum bir tilga xos bo‘lgan tovushlarning talaffuziga muvofiqlashgan nutq organi artikulyatsiya bazasi deyiladi.

Artikulyatsiyada ikki hodisa muhim rol o‘ynaydi: birinchidan, artikulyatsiya o‘rni, ikkinchidan, artikulyatsiya usuli. Tovush hosil qilishda nutq a’zolarining harakat etgan qismi artikulyatsiya o‘rni deyiladi . Masalan , b, p, m, v, f kabi tovushlarni hosil qilishda lab ko‘proq harakat qiladi, to‘g‘rirog‘i labda hosil bo‘ladi. Shuning uchun bu tovushning artikulyatsiya o‘rni labdir va shunga ko‘ra lab undoshlari deyiladi. Yoki d, t, s, z, ch tovushlari tilning ustki tishlar va milkka tegishi bilan hosil bo‘ladi. Bu tovushlarning artikulyatsiya o‘rni tilning old qismidir, shuning uchun bu tovushlar til oldi undoshlari nomini olgan.