Tilshunoslik asoslari

V. Perm tillari tarmog‘i:

1) komi-ziryan tili;

2) komi-perm tili;

3) udmurt tili.

G. Voljsk tillari tarmog‘i:

1) mariy (cheremis) tili;

2) mordov tili.
2. Samodiy tillari mikrooilasi:

1) nenets tili;

2) nganasan tili;

3) enets tili;

4) selkum tili.
IV. OLTOY TILLAR OILASI²⁵

1. 
   Turkiy tillar guruhi²⁶
   

1. 
   turk tili - o‘tmishda Usmonli tili deb atalgan; yozuvi 1929-yildan e’tiboran lotin alifbosiga asoslangan, ungacha bir necha asrlar davomida arab alifbosida ish ko‘rgan;
   
2. 
   ozarbayjon tili;
   
3. 
   turkman tili;
   
4. 
   gagauz tili;
   
5. 
   qrim-tatar tili;
   
6. 
   qorag‘oy-balqar tili – Kavkazda yashovchi qoraqoy va balqar elatlari so‘zlashadigan til;
   
7. 
   qo‘miq tili – Dog‘istonda yashovchi qo‘miqlar tili;
   
8. 
   no‘g‘oy tili;
   
9. 
   qaray tili;
   
10. 
    tatar tili;
    
11. 
    boshqird tili;
    
12. 
    shor tili;
    
13. 
    xakas tili;
    
14. 
    tuva tili;
    
15. 
    yoqut tili;
    
16. 
    dolgan tili;
    
17. 
    qozoq tili;
    
18. 
    qirg‘iz tili;
    
19. 
    o‘zbek tili;
    
20. 
    qoraqalpoq tili;
    
21. 
    uyg‘ur tili;
    
22. 
    chuvash tili.
    

2. Mo‘g‘ul tillari guruhi

1) mo‘g‘ul tili – yozuvi 1945-yildan e’tiboran rus alifbosiga asoslangan, ungacha qadimgi uyg‘ur yozuvi asosidagi mo‘g‘ul alifbosidan iborat bo‘lgan;

2) buryat tili;

3) qalmoq tili.

3. Tungus-manjur tillari guruhi

A. Sibir tillari guruhi

1) evenk (tungus) tili;

2) even (lamut) tili.

B. Manjur tillari guruhi

1) manjur tili;

V. Amur tillari guruhi

1) nanay tili;

2) udey tili;

3) orog tili.

4. Hech bir til guruhiga kirmagan uzoq Sharqning ayrim

tillari

1. 
   yapon tili;
   

1. 
   ryukyus tili – yapon tili bilan qarindosh til;
   

2. 
   koreys tili.
   

V. XOM-SOM TILLARI OILASI
1. Som tillari tarmog‘i:

1) arab tili;

2) amxar tili – Efiopiyaning rasmiy tili;

3) tigre, tigray, gurage, xarari tillari – Efiopiyadagi tillar;

4) ossuriy (oysor) tili – Yaqin Sharq davlatlaridagi etnik guruhlar tili;

O‘lik tillar:

1. 
   akkad tili - qadimgi Sharq (Vaviloniya)qa oid mixxat yozma yodgorliklaridan ma’lum;
   
2. 
   ugarit tili;
   
3. 
   qadimgi yahudiy tili – so‘zlashuv tili sifatida eramizning boshlariga qadar yashagan; XIX asrdan uning asosida ivrit (yahudiy) tili shakllandi, ivritcha Isroil davlatining (arab tili bilan birga) rasmiy tili; yozuvi yahudiy alifbosiga asoslangan;
   
4. 
   oromiy tili – eramizdan oldingi III asrdan eramizning IV asriga qadar G‘arbiy Osiyoda yashagan oromiylar tili; oromiylar Arabiston yarim orolidan chiqqan ko‘chmanchi somiy qabilalari; oromiy tili milod (eramiz)ning boshlarida G‘arbiy Osiyoning asosiy og‘zaki nutqiga aylangan; oromiylarning hozirgi avlodi ossuriylardir;
   
5. 
   finikiy tili – Finikiya tili; eramizga qadar o‘lik tilga aylangan; yozuvi finikiy alifbosida bo‘lgan.