Tillashayx masjidi

ME’MORIY OBIDALAR
SHERDOR MADRASASI
Sherdor madrasasi Imomqulixon hukmronligi davrida, Yalangto’shbiy Bahodir tomonidan 1619-1636-yillar oralig‘ida Samarqand shahrida bunyod etilgan.
Me’moriy obidaning qurilishida bir qator ashyolar ishlatilgan, shulardan: turli xil o’lchamdagi g‘ishtlar, loy, yog‘och, tosh, maxsus “qir” qotishmasi va shunga o'xshash boshqa ko'plab ashyolardan keng foydalanilgan.
Madrasaning dizayni, ichki va tashqi ko‘rinishi: Sherdor madrasasining koshinlari va bezaklari faqat o‘zigagina xos, betakrordir. Madrasa tarhi to‘rtburchak, 2 qavatli bo‘lgan. Bosh tarzining 2 qanotida qovurg‘ali gumbaz va minoralar joylashgan. Binoning serhashamligi shu peshtoqida, peshtoqning ikki tomonida gumbazli darsxona va masjid joylashgan, Hovli atrofidagi 2 qavatli hujralar (54 ta) va oldi ravoqli ayvon bo‘lgan. Ayvonlar yozda darsxona vazifasini o‘tagan. 1960-1964-yillarda peshtoq qanoslaridagi koshinkori naqshlar qayta tiklangan. Shuningdek, Sherdor madrasasining Peshtoq ravog‘i tepasi diqqatga sazovor: qizg‘ish zarhal sher oq ohuni quvmoqda. Quyosh bodomqovoq, qiyiq ko‘zli yuz shaklida tasvirlanib, zarhal tusli yog‘du bilan hoshiyalangan.
Madrasa hovlisi va undagi hujralar ham o‘z me’moriy yechimlari bilan Ulug'bek madrasasidan farq qiladi. Sherdor madrasasining devorlarida uni qurgan Usta-me’mo'r Abdul Jabborning va me’morchilik bezaklarini yaratgan mohir usta Muhammad Abboslarning nomlari abadiy muhrlanib qolgan.
Memoriy obidaning uslubi: gumbazsimon, qo‘sh va “Chor” uslubidan keng foydalanilgan.
Madrasaning o‘ziga xos tomonlaridan bin shundaki, me’moriy inshoot Ulug‘bek madrasasining ro‘parasida bir o‘q chizig'i bo‘ylab joylashgan. Madrasa masjid vazifasini o‘tagan, hozirgi kunda esa muqaddas qadamjolarimizdan hisoblanadi. Yana shuni ham aytib o‘tish kerakki, madrasa o‘z davrida qurilgan boshqa madrasalardan me’moriy yechimi bilan ajralib turgan.


ME’MORIY OBIDALAR
SULTON MURODBEK MADRASASI
Qo’qon hukmdori Xudoyorxonning o’g’li nomi bilan atalgan “Sulton Murodbek” madrasasi 1872-yilda Sulton Murodbek Sheralixon o’g’li tomonidan qurdirilgan. (manba: “Qo’qon tarixi” Haydarbek Bobobekov, Toshkent. 1996.) Madrasaning 100 ta xonasi (hujra) bo’lib, 200 nafar talabaga mo’ljallangan.