Тилини ривожлантириш департаменти ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
73 
print(f'Found {words_found} words.')
Ba'zi holatlarda tarjima qilingan so'zlar o'zbek tili ma'lumotlar bazasidan topilmasligi mumkin. 
Bunday holatlarda so'zlarning izohini topish va misollar keltirish ham tilshunos mutaxassislarga 
zimmasiga yuklanadi. Barcha so'zlar to'liq izoh va misollarga ega bo'lgandan keyin so’zlarning leksik 
bog’lanishlarini saqlagan holda ularni sinsetlarga joylashtirib, XML formatdagi faylga quyidagi 
algoritmdan foydalanib yoziladi: 
def write_words_to_wordnet(self):
cnt = 0
words = []
with open('adj_words_uzb.txt', 'r') as f:
for line in f.readlines():
words.append(line)
definitions = []
with open('adj_definition_uzb.txt', 'r') as f:
for line in f.readlines():
definitions.append(line)
with open('../uzbek_adjective.xml', 'r') as f:
for line in f.readlines():
ind = line.find('')
ind2 = line.find('') + 5
ind3 = line.find('')
with open('wordnet_uzb .xml', 'a') as w:
w.write(line[0:48] + words[cnt].rstrip('\n') + line[ind:ind2] +
definitions[cnt].rstrip('\n') + line[ind3::])
cnt += 1
Hosil bo'lgan o'zbek tilidagi so'zlar joylashgan XML formatdagi fayl orqali barcha WordNet 
funksiyalarini bajarishimiz mumkin. 
WordNetni yuklash uchun, 
 
domain = WordNet("wordnet_uzb.xml"); 
Barcha sinsetlarni ko'rish uchun, 
 
synSetList(self) -> list
Ma'lum bir so'zning barcha ma'nolarini keltirish uchun quyidagilar ishlatiladi: 
getSynSetsWithLiteral(self, literal: str) -> list
Sinonim sinsetning sinonimik so'zlarni topish uchun quyidagi usul qo'llaniladi: 
Synonym getSynonym()
sinset ichidagi munosabatlarni indeksga asoslangan holda olish uchun quyidagi usul qo'llaniladi:
 
Relation getRelation(int index)
Masalan, sinsetdagi barcha munosabatlar, 
for (int i = 0; i < synset.relationSize(); i++){
 
 
relation = synset.getRelation(i);
 
 
... 
}
algoritmi orqali ko'rishimiz mumkin.
III. Xulosa. 
Ushbu maqolada WordNetning muhim qismlarini tezkor va avtomatik tarzda qurish yondashuvi 
keltirildi. O'zbek WordNetini yaratish uchun Turk WordNetdan asos sifatida foydalandik. So'zlarning 
mos tarjima va izohlari ma'lumotlar bazasiga mutaxassislar va turli xil leksik manbalardan (bir tilli va ikki 
tilli lug'atlar) tekshirilib ko'chirildi. Bizning yondashuvimizda O'zbek WordNetini qisqa vaqt ichida to'liq 
yaratish uchun bir qator vazifalar yechimlari taqdim etilgan. 

---