Özbek dili tıp terminolojisinin gelişmesi
Development of uzbek language medical terminology
Saidnomonov Akmalxoʻja Komiljonovich
Abstract:
This article is important with the ideas about the contemporary Uzbek medical
terminology and interpretation of medical terms in Uzbek. Besides it talks about the main
principals of formation and development of Uzbek medical terms. The author links the stages of
formation of Uzbek medical terms to the terms of Makhmud Koshgariy’s period.
Key words:
general Turkic, medical terminology, disease, scab, folk medicine,
hemodialysis, antigens.
Bilim dünyası, toplumsal-kültürel hayatın ve üretimin hızla geliştiği günümüzde her gün
yeni keşiflere imzasını atmakta ve bu keşifleri ifade eden, gittikçe çoğalan kelime ve terimlere
sahip olmaktadır. Bu bağlamda diğer dillerin yanı sıra Özbek dilinde de farklı alanlara ait
terimler dizesi daha da zenginleşmektedir. Gelişmekte olan bu dizenin bilimsel açıdan
değerlendirilmesi ve bir düzene sokulması, terminoloji biliminin önemli meselelerinden biridir.
Nitekim, her alanın şekillenme ve gelişme seviyesi, bu alana ait terimlerin ne denli gelişmiş ve
uzmanlarca değerlendirilmiş olmasına bağlıdır [Nurmanov A. Taşkent 2002: 62 – 63]. Birçok
bilim dalının terminolojik yapısı, söz konusu bilim dalının şekillenme ve gelişme dönemine
uygun bir şekilde devamlı olarak gelişme gösterir. Tıp terminolojisi, bu dallardan biridir. Özbek
dili tıp terminolojisinin şekillenmesi çok eskilere iner.Tıp, insan faaliyetinin önemli bir parçası
olarak diğer bilim alanlarından daha önce meydana gelmiştir. Örneğin, ilkel toplum insanları
henüz konut yapma, elbise dikme ya da yemek pişirme gibileri öğrenmemişken bazı hastalıkları
(meselâ, doğal afet ya da avlanma sırasında vücutlarında oluşan yaraları)tedavi edebiliyorlardı.
[Kadirov A. Taşkent 2005: 7]Böyle durumlarda insanın hastalıklardan, yaralardan kurtulmaya
çalışması doğal bir harekettir. Böylece ilk ilkel tedavi yöntemleri meydana gelmiştir. İnsanlar
keşfettikleri tedavi yöntemleriyle birbirlerini iyileştirmeye çalışmışlardır. Doğal olarak bu
süreçte tedavi yöntemlerine, tedavide kullandıkları bitkilere ve maddelere ad vermişlerdir.
Bunun sonucunda da tıp terminolojisi meydana gelmiştir.
Doğu, insanlığın ilk gelişme ocağı sayılır. Diğer bilim dalları gibi tıp ilmi de ilk önce
Doğu’da meydana gelmiştir [Kadirov A. Taşkent 2005: 7].
Doğu tıbbını dünyaya tanıtan ünlü bilim adamları, hekimler ve düşünürler çok olmuştur.
Özellikle
Do'stlaringiz bilan baham: |