Tili va adabiyoti universiteti

“siz”
soʻzining buyruq gap (
keling siz = siz keling; boring siz = siz boring
) 
tarkibidagi vazifasi barham topadi. 
“Siz”
ning fe’l-leksema tarkibida affiks qiyofasiga kirishi 
koʻplab soʻzlar tarkibida koʻzga tashlanuvchi morfonologik jarayonlarning [2] 
kelingiz, boringiz
tipidagi soʻz shakllar tarkibiga xos amalidan boshqa narsa emas.
Yana muhimi shundaki, 
“siz”
olmoshining affikslashuvi tufayli sintaktik hodisa 
morfologik hodisaga aylangan: gap (buyruq gap) fe’l-leksema, aniqrogʻi, soʻzshakl tusini olgan. 
Boshqacha aytganda, sintaktik butunlik (gap) morfologik birlikka aylangan, ya’ni 
morfologizatsiyalashgan.
Bu lisoniy jarayon va uning amali tufayli shunday shakliy unsur 
(-iz)
paydo boʻlganki, u, birinchidan, soʻz tarkibining asemantik (ma’nosiz shakl: soʻz tarkibida 
“siz”
ning lugʻaviy ma’nosi barham topgan) 
unsur
iga aylangan boʻlsa, ikkinchidan, u 
afunksional
(tayinli biror-bir lisoniy vazifaga ega boʻlmagan) 
shakliy unsur
maqomini ham 
kasb etgan.
“-iz”
unsurining 
“afunksional”
lik xususiyati shundaki, u 
boringizlar, kelingizlar
tipidagi 
soʻzlar tarkibida tilning biror-bir jabhasiga xos lisoniy vazifa bajarmaydi [3]. Fe’lning bu singari 
shakllarini 
boringlar, kelinglar
tarzida soddalashtirilganda ham, bu soʻzlar tarkibidagi morfem 
qismlarning sintagmatik va semantik munosabatida hech qanday lisoniy nuqs sezilmaydi, 
shuningdek, biror-bir lisoniy oʻzgarish sodir boʻlmaydi.
“-iz”
shaklida affiksga aylangan 
“siz”
olmoshining semantik-grammatik hissasi shu 
unsurga (ya’ni, 
“-iz”
shakliga kirgan unsurga) nisbatan prepozitiv tartibda joylashgan