Tili va adabiyoti universiteti

Egar 
–
 
ot-ulov ustiga uriladigan va minib oʻtirish uchun moslangan abzal. “Oʻzbek 
tilining izohli lugʻati”. Ot, eshak ustiga uriladigan va minib turish uchun moslanib 
ishlangan afzor. Otdan tushgan, egardan tushmagan. Maqol. “Oʻzbek tili soʻzligi”. 
yogʻochdan yasalgan, bukilgan shaklda, old tomoni oʻrdak boʻyniga oʻxshash, charmdan 
pushlangan, otga minguncha orqasiga qoʻyiladi. “Farhangi oʻzbeki-forsi”. 
Bostiriq/bostirgʻi 
–
 
yaydoq ot ustiga yopib qoʻyiladigan qalin mato. Boyning oʻttiz 
besh bolorli keng sayisxonasi egarlari olinib, bostiriq bilan yopib xoʻrakka qoʻyilgan otlar 
bilan oʻla. “Oʻzbek tilining izohli lugʻati”.
Til ijtimoiy hodisa boʻlganligi uchun jamiatning, bir hududda yashaydigan til 
vakilarining bir-biriga ta’siri katta. Afgʻonistonda oʻzbeklar fors-tojik, Pashtun xalqlari 
bilan birga yashab kelmoqda. Shu sababdan Afgʻonison oʻzbeklar nutqida ayrim fors 
soʻzlar, ba’zi bir shevalarda eski oʻzbek adabiy tilidan saqlanib qolgan ayrim soʻzlarni 
uchratamiz. “Oʻzbek tilining izohli lugʻati”da izohlanmagan ayrim soʻzlarni qisqacha 
izohini kiritaman. 

---

478 
Zinpush 
/(zin–egar, push–qob,qobiq) egarning ustiga tashlab yopilgʻach uskuna, 
shordazdan bilan toʻqilgan gilam. 
Tarqis 
(tart/qis) soʻzidan kelib chiqqan. Charimdan yasalgan boʻlib ayilning 
ustidan kelib otning belini qisib turadi, ayilni boʻshalgani qoʻymaydi. Pushtan ham 
yuritiladi. 
Lukki 
(taqlid soʻzdan olingan) otlarning yurishiga qarab aytiladi, yoʻrgʻa 
boʻlmagan ot. Yoʻrgʻa qilaman deb lukkini ham yedirdi. Maqol. 
Chirgi (
chirk – toza emas narsa, kir. Forscha) kigizdan yasalgan kichik jul egardan 
oldin tashlanib, otning terini tashqariga chiqqani qoʻymaydi. 
Bolishtak 
(forscha/ bolisht=yastiq,/-tak=kichiraytirish qoʻshicha) bostirgʻi julni 
tashlagan vaqti, oxunning ustida payti ayil otning orqasini yagʻir qilmasligi uchun 
ishlatiladi.