Tili va adabiyoti universiteti

Oʻ, Gʻ 
harflari bilan 
birga
 Ch, Sh 
harflarini ham toʻgʻrilash shart. Chunki ana shu toʻrt harf tufayli bugun alifbo 
islohoti kun tartibida turibdi. Agar shu toʻrt harf bilan bogʻliq muammolar hal boʻlsa, yangi 
alifboga oʻtish surʼati tezlashishini qayd etishadi.
Uchinchi guruh – maksimal islohot tarafdorlari. Ularning fikriga koʻra, 
Oʻ, Gʻ, Ch, 
Sh 
harflari oʻzgartirilishi va alifboga 
Ĵ 
undoshi va 
ı, ö, ü 
unlilari qoʻshilishi lozim. Chunki, deydi 
ular, bizdan boshqa barcha turkiy xalqlarning alifbosida “egizak”, yaʼni uzun va qisqa unlilar 
bor, oʻzbek tilida ham qalin va yumshoq 
I, Oʻ, U
tovushlari bor-u, ammo biz ilgʻamaymiz, 
chunki alifboda aks etmagan, bu esa tilimizga xos boʻlgan singarmonizm hodisasining 
yoʻqolishiga olib kelyapti.
Ushbu guruhlar oʻz takliflarining toʻgʻri ekanini isbotlash uchun turli dalillarni 
keltirishadi.
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat oʻzbek tili va adabiyoti universiteti qoshida 
tuzilgan ishchi guruh vakillari bularni barchasini oʻrgangan holda, 
minimal 
islohot tarafdorlari 
fikrini ma’qullashmaydi va bunga oʻz munosabatlarini bildirishadi. Ular oʻz fikrlarini dalillash 

---

456 
uchun beshta faktni keltirishadi. Bizning nazarimizda ularning ikkitasi oʻta muhim va shularning 
oʻzi fikrni isbotlash uchun yetarli.
1) alifbomizda 
Ss
harfi yoʻq, ammo u 
Ch
birikmasi tarkibida oʻz-oʻzidan paydo boʻlib 
qoladi. Oʻqituvchilar 
Ch 
birikmasini bolalarga qanday oʻrgatadi – bu savolga javob yoʻq. Aslida 
yozuvdagi birikma – qoʻsh harflar alifboda mavjud harflar ishtirokida hosil boʻlishi kerak edi.
2) bu harfiy birikmalar turli tillarda har xil tovushlarni ifodalaydi. Masalan,