Tili va adabiyoti universiteti til va adabiyot: ilmiy va amaliy izlanishlar yo

4 

Ip yigirish 

Ip yigirish 

Taxumars 

qoʻy junini urchuqqa 

solib yigirish 

boshlandi  

5 

Toʻqimachilik 

 

Toʻqimachilik 

 

 

Taxumars 

 

Jundan mato va gilam 

yaratila boshlandi 

6 

Qushchilik  

Qushchilik  

Taxumars 

Qushlarga saboq 

berish va ularni 

avaylash boshlandi 

7 

Harbiy soha 

 

Harbiy soha 

 

Jamshid 

Hukmronligi 

700 yil 

zirih, qalqon, qalpoq 

yassatirdi 

---

 

442 

 

8 

Sarbozlik  

Sarbozlik  

Jamshid 

Hukmronligi 

700 yil 

sazrbozlik kundan 

kun rivojlana 

boshlandi 

9 

Sovutchilik  

Sovutchilik  

Jamshid 

Hukmronligi 

700 yil 

otlarga sovut yasala 

boshlandi 

10 

Bichuvchilik   Bichuvchilik  

Jamshid 

Hukmronligi 

700 yil 

razm-bazm libosi 

yaratildi 

11 

Toʻquvchilik  

 

Toʻquvchilik  

 

Jamshid 

 

 

arqon oʻrish va 

matolar toʻqish 

boshlandi 

12 

Tabiblik  

 

Tabiblik  

 

 

Jamshid 

 

kasalga, har illatga 

davo topildi 

13 

Kemasozlik  

 

Kemasozlik  

 

Jamshid 

 

kishvardan kishvarga 

suzlila boshlandi 

  

Temirchilik deganda qadimda va hozirda qoʻli gul yoki sehrgar insonlar 

tushunilgan.  Bu  sohada  asosan  temirchi  temirni  bolg‘alab  turli 

buyumlar(ketmon,  oʻroq,  tesha)  yasaydi.  Avvalgi  davrlarda  faqat  mehnat 

qurollari  yoki  turli  xil  aslahalar  yasalgan  boʻlsa,  endilikda  og‘ir 

mashinasozlikdan  boshlab  shtampalsh  yoki  presslash  kabi  turlari  vujudga 

kelgan.  Temirchilikni  yaratilishi  nafaqat  ajam  shohlari,  balki  hozirgi  dunyo 

uchun asosiy faoliyat sanaladi. 

Qadimgi  zamonda  hayvonlar  terisidan  faqatgina  kiyim-kechak 

yaratilgan boʻlsa hozirgi kunda kelib tikuvchilikni oʻzi bir necha tarmoqlarga 

boʻlingan.  Masalan,  toʻqimachilik,  tikuvchilik,  koʻnchilik,  moʻynadoʻzlik  va 

poyabzal  sanoatlari  kabi  turlarning  jamlanmasi  yengil  sanoatga  kiradi. 

---

 

443 

Bularning har biri alohida vazifaga ega. Fanda ip yigirish vatani Hindiston deb 

olingan boʻlishiga  qaramasdan,  yigirish  Taxumars  tomonidan  yaratilgan. 

Yigirish esa tolali oʻsimlik  va  junlardan  ip  hosil  qilish.  Oldingi  zamonlarda 

yigirish  qoʻlda  qilingan  boʻlsa,  endilikda  yigirish  mashinalari,  yigirish 

kombaynlkari hosil boʻlgan.  Hattoki  ipni  tozalash,  pishitish,  uzunligi  yoki 

yog‘onligi boʻyicha  xillash,  pardozlash,  oʻrash kabi jarayonlari  ham  mavjud. 

Bundan shu koʻrinadiki, yigirish texnologiyasi hozirgi kunda eng rivojlangan 

hunarmandchiliik turi. 

Sarbozlik  hozirgi  kundagi  ma’nodoshi  askar  boʻlib,  bu  soha  avvalgi 

davrlarda shohlarning asosiy bir qoʻli sifatida boʻlgan. Bu shaxslarsiz shoh hech 

qanday  jang-u  jadallarni  olib  borolmagan.ular  mamlakatning  tayanchi 

vazifasini oʻtagan. Bizning mamlakatimizda askarning oʻzi oddiy askar, serjant 

va starshinalarga boʻlinadi  va  ularning  harbiy  vazifani  oʻtash  muddati  bor. 

Shohlar davrida esa sarbozlik bir umrlik boʻlgan va bugungi davrdek vatanga 

xizmat qilish ular uchun sharaf hisoblangan.  

Xulosa  qilib  aytadigan  boʻlsam,  “Shohnoma”  dostonida  shohlar  va 

shahzodalarning davlat boshqaruvi, olib borgan odilona siyosatlari, mamlakat 

tinchligini 

mustahkamlash, 

podshohlarning 

ijtimoiy 

turmushning 

osonlashtirish  uchun  oʻsha  davrda  qoʻllagan  ixtirolari  hozirgi  kunga  qadar 

qoʻllanilib  kelishi  haqida  toʻxtalib  oʻtdim.  Mazkur  maqolamda  Ajam  shohlari 

tomonidan  yaratilgan  kashfiyotlar  haqida  qisman  ma’lumot  berib,  ularni 

hozirgi davr bilan bog‘lashga harakat qildim.