3.bob Xulosasi.
Yosh avlodga ta‘lim-tarbiya asoslarini puxta o‘rgatish, keng dunyoqarash va
tafakkur ko‘lamini hosil qilish, og‘zaki va yozma nutqini rivojlantirish, so‘z
boyliklarini oshirish, ma‘naviy ahloqiy sifatlarni shakllantirish boshlang‘ich
sinf ona tili va o‘qish darslarining asosiy vazifasi hisoblanadi. Shuning
uchun har bir boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi darsni to‘g‘ri tashkil qilishga
katta e‘tibor qaratishi lozim. Zamonaviy ta‘limni yo‘lga qo‘yishda biz uchun
manbalar yetarli bo‘lib faqatgini uni o‘z o‘rnida qo‘llay bilishimiz dars
jarayonini tartibli, izchillikda olib boorish lozim.
Biz yuqorida ko‘rib o‘tgan bir qator dars ishlanmalari, faqatgina namuna
sifatida ko‘rsatib o‘tilgan. Bu darslarda biz e‘tiborimizni omonim, sinonim,
antonym, tarixiy va arxaik so‘zlarni o‘rganishga qaratdik. Darsni har bir
o‘qituvchi o‘zining kasbiy mahorati, malakasidan kelib chiqqan holda turlicha
tashkil etishi mumkin.
Ushbu bob bevosita ―o‘qish‖ darsi bilan bog‘langan bo‘lib, o‘quvchilar
ona tili darsida olgan bilimlarini mustahkamlashga, takrorlashga imkon
beradi. Omonim, sinonim, antonim, tarixiy va arxaik so‘zlarga oid misollarni
o‘qish fanlarida juda ko‘p uchratish mumkin, bu esa o‘quvchilar so‘z
boyligini oshirishda, ularning bilim sifatini yaxshilashda, ona tilida olgan
bilimlarini mustahkamlashda katta yordam beradi.
Xulosa o‘rnida shuni aytish joizki, o‘quvchilarni ma‘naviy –intellektual
jihatdan shakllanishi uzluksiz va uzviy jarayon bo‘lib, ayni paytda zamonaviy
yondashuvni talab qiladi. Ta‘lim sifati va samaradorligini oshirish biz
o‘qituvchilarning darsni qanday va qay tarzda tashkil qilishimizga bog‘liq.
111
Xulosa.
Ish badiiy matnni shakllantiruvchi leksik vositalar, ya‘ni omonim, sinonim,
antonim, tarixiy va arxaik so‘zlardan foydalanib yozilgan. Omonim so‘zlar badiiy
matnda qo‘llanib, o‘quvchilar uchun matn voqealarini yanada jozibaliroq va
tushunarli yetkazish uchun asos bo‘ladi. Umuman olganda omonim, sinonim,
antonim so‘zlar matnni shakllantiruvchi vositalar sanaladi. O‘qish darslarida bu
sozlar ustida lug‘at shaklida foydalanish esa ta‘lim jarayonining uzviyligi hamda
ona tili va o‘qish darslarining samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. Chunki
o‘quvchilar ona tili darslarida sinonim, omonim, antonim, tarixiy va arxeik so‘zlar
haqida qisqacha ma‘lumot oladilar. Bu ma‘lumotlar esa faqatgina ona tili
darslaridagina emas, o‘qish daarslarida ham mustaxkamlanib borilsa, bu
o‘quvchilarni ona tilining naqadar boyligi va jozibadorligini anlashga, nutq
ravonligiga ham xizmat qiladi. Bunday usulda dars joriy etilishi o‘quvchilarni
insho, bayon kabi ijodiy ishlarini ham o‘rinli, chiroyli usulda bayon etishlarini
ta‘minlaydi.
Bu usul hozirgi darslarda endilikda qo‘llanilayotganligi bilan ham ahamiyatli.
Chunki bu ishlarda yoritilgan hamda dars jarayonlarida to‘laligicha joriy
etilganligi sababli bu mavzu kelgusidagi ta‘lim jarayonida keng qo‘llashga zamin
yaratadi. Ishda omonim, sinonim, antonim, tarixiy va arxaik so‘zlarni o‘qitish
usullari yoritilgan. Bundan ko‘zlangan asosiy maqsad o‘quvchilar uchun matnda
tushunarsiz bo‘lgan so‘zlarni tushuntirish va fanlararo aloqalarni mustahkamlash.
Shu bilan bir qatorda o‘quvchilar lug‘at boyligini yanada oshirish va sof ona tilida
so‘zlashlari uchun zamin bo‘la oladi. Ushbu dars ishlanmalarini tuzishda mohir
pedagoglarning dars ishlanmalaridan foydalanildi. Ushbu dars ishlanmalar ta‘lim
samaradorligini oshirishga hizmat qiladi deb o‘ylaymiz.
112
Do'stlaringiz bilan baham: |