Til va adabiyot fanlari tavsifi

XI BOʻLIM. O‘QUV YILI OXIRIDA TAKRORLASH

(4 soat)
Ushbu soatlarda o‘quvchining yil davomida olgan o‘qib, eshitib tushunish, og‘zaki va yozma nutqqa oid bilim, ko‘nikma va malakalari sinovdan o‘tkaziladi. Sinov natijalari asosida qo‘shimcha ta’limiy ishlar amalga oshiriladi.
Nazorati ishi va tahlili.




88

umumiy o‘rta ta’limning milliy o‘quv dasturi loyihasi

MAVZUIY REJALASHTIRISH

					Soatlar taqsimoti
№	Bo‘limlar nomi		Jami	Yangimavzuuchun	Nazoratishlari	Nazoratishlaritahlili	Mustahkamlash	Takrorlash
1	Men, sen, u va ular		4					4
2	Tabiat ne’matlari		16	15			1
3	Sog‘ tanda – sog‘lom		18	15	1	1	1
	aql
4	Kasbim – faxrim		15	14			1
5	Yosh iqtisodchi		11	8	1	1	1
6	Fan	va	24	23			1
	texnologiyalar
7	Til va dil		14	13			1
8	Tarix xazinalari		12	9	1	1	1
9	San’at va madaniyat		9	8			1
10	Huquqimiz – haqimiz		9	6	1	1	1
11	O‘quv yili	oxirida	4					4
	takrorlash
	Jami		136	111	4	4	9	8

V SINF
I BO‘LIM. MEN, SEN, U VA ULAR Til va jamiyat tushunchalari, ularning bog‘liqligi
Til, muloqot, muomala. Til mavzusidagi matn bilan bogʻliq mashq va topshiriqlar. Jamiyat mavzusidagi matnni tinglab tushunishga oid mashq va topshiriqlar. Til, xalq haqida hikmatli soʻzlar, maqollar asosida suhbat.
Oʻzbek tili – davlat tili
Ona tili va davlat tili tushunchalari haqida. Oʻzbek tilining Davlat tili sifatida nufuzi va mavqeyini oshirish borasida yurtimizda amalga oshirilgan chora-tadbirlar haqida. Davlat tili bilan bog‘liq matnini oʻqish, shu asosda topshiriqlarni bajarish. Ona tilining nufuzi bilan bog‘liq kichik og‘zaki/yozma matn tuzish.
Mustaqillik yoʻli (istiqlol, muhim voqealar, muhim sanalar)
Mustaqillik haqida turli uslublarda berilgan matnlarni qiyoslashga oid topshiriqlar. Matnda qo‘llangan tarixiy shaxslar, sanalar va ularning imlosi.


89

umumiy o‘rta ta’limning milliy o‘quv dasturi loyihasi

Nutq tovushlari bo‘yicha o‘tilgan mavzularni takrorlash, mavzuga oid mashq va topshiriqlar.

Berilgan mavzu yuzasidan adabiy talaffuz me’yorlariga amal qilgan holda mazmunli, ta’sirchan va ravon so‘zlay olish bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
Vatan ozodligi yo‘lida qahramonlik ko‘rsatgan tarixiy shaxslardan biriga shaxsiy xat yozish.
Dam olish kuni (Dam olish kuni, hordiq, muhim tavsiyalar)
Vaqt(sana, muddat, payt)ni ifodalalashga oid til birliklari va ularning imlosi.
Berilgan matn tarkibidan ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarni asos va qo‘shimchalarga ajratish, so‘z va uning tarkibini aniqlash bilan bog‘liq mashq va topshiriqlar.
Maroqli dam olish yuzasidan muhim tavsiyalar tayyorlash va og‘zaki/yozma shaklda taqdim etish.
1-oktabr – Ustoz va murabbiylar bayrami (ustoz, murabbiy, tabrik) Ustoz va murabbiylikka oid atamalar (ta’lim, sport), ularning imlosi.
Ot, sifat, son, fe’l, olmosh (kishilik olmoshlari) so‘z turkumlari bo‘yicha o‘tilgan mavzularni takrorlash. Bunda matn qismlarni ajratish, matndan ko‘zlangan maqsadni aniqlay olish bilan bog‘liq topshiriqlarni bajarish. Vaziyatga mos keluvchi til birliklaridan foydalanishga o‘rgatish mashqlari.
Kerakli til birliklaridan o‘rinli foydalangan holda tabriknoma yozish. Tasavvurimdagi kelajak (kelajak, orzu, maqsad, mehnat)
Berilgan rasm, belgi, shakl, chizmalar asosida kelajak uchun reja tayyorlash mashqlari. Kelasi zamonda gap va matn tuzishda qoʻllaniladigan til birliklaridan toʻgʻri foydalanish mashq va topshiriqlari.
Gap, gap bo‘laklari va matn bilan bog‘liq o‘tilgan mavzular takrorlanadi. Tinglangan jonli nutq va audiomaterial(mashhur shaxslarning hayoti bilan bog‘liq)ning tafsilotlarini belgilay olish, matn ko‘rinishida yozib bera olish, matn yuzasidan berilgan savollarni tushunish va javob berish bilan bog‘liq topshiriqlar.
Mustahkamlash darsi

Nazorat ishi va tahlili
II BO‘LIM. TABIAT NE’MATLARI
(12 soat)

Bu qanday tovush?
Tabiatdagi tovushlar. Nutq tovushlari. Tovush tilning eng kichik birligi ekanligi va borliqdagi eng kichik birliklarga qiyosi.
Matn bilan ishlash orqali borliqdagi voqea-hodisalarning butundan qismga tomon iyerarxik bo‘linishi bo‘yicha tahliliy fikr yuritish va umumlashma xulosalar chiqarish, og‘zaki va yozma munosabat bildirish.



90

umumiy o‘rta ta’limning milliy o‘quv dasturi loyihasi

Toʻplam va tasnif. Toʻplam, guruh tuzish qoidalari. Mustaqil soʻzlar, yordamchi soʻzlar va oraliqdagi soʻzlarga ajratish sabablari. Mustaqil ravishda oʻquvchi istagan narsalaridan toʻplam yoki guruh yaratishi.

So‘zlarning shakl va ma’no munosabatiga ko‘ra turlari. Sinonim, antonim, paronim, omonim tushunchalarni bir-biridan farqlashga oid mashq va topshiriqlar.

Odobsizlik nimalarda ko‘rinadi?
Odob mavzusidagi matnni oʻqish. Matnning asosiy g‘oyasini ifodalagan til birliklarini aniqlashga oid topshiriqlar.
Antonim va sinonimlarni topishga qaratilgan mashqlar.
Suhbat odobi haqida munozara oʻtkazish. “Tengdoshlarim orasida eng yaxshisi...” jadvalini ishlab chiqish (oʻquvchining oʻzi) va ularni nega eng yaxshi ekanligini tushuntirib berish.
Ohangning soʻz ma’nosiga ta’siri, ohang yordamida soʻzlarning ijobiy yoki salbiy ma’no kasb etishiga oid topshiriqlar.
Unli va undosh tovushlarning nutq jarayonida ifoda va mazmunni yuzaga keltirishdagi imkoniyatlari aks etgan matnlar ustida ishlash, o‘zini va o‘zgalarni tinglash, yozma bayon, og‘zaki dialoglar tuzish.
Quyosh tizimida nechta sayyora bor? (sayyoralar)
Matndan olinma so‘zlarni ajrata olish, ularning talaffuzi va imlosiga oid mashq va topshiriqlar. Yangi tushunchalar asosida lugʻat tuzish.
Nutq tovushlarining ma’no farqlash vazifasi. Nutq tovushlari orqali so‘zlarning hosil qilinishi. Nutq tovushlarining asosiy vazifasi ma’no farqlash ekanligi.
Nom, belgi, son, olmosh, harakatning belgisi va harakatni ifodalovchi so‘zlarni matn asosida o‘zaro farqlash. Ular qanday asosga koʻra shunday nomlangani, imlosi. Matn ustida ishlash. Mustaqil soʻzlarni ajrata olish mashqlari.
Ma’nodosh so‘zlar bilan tanishish. Berilgan matn tarkibidan ma’nodosh so‘zlarni ajrata olish, ular ma’nolari o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlash. Berilgan rasm asosida ma’nodosh so‘zlardan foydalangan holda imlo va uslubiy qoidalarga rioya qilgan holda o‘z fikrini to‘g‘ri, izchil ifodalash, shuningdek, 10 yoki undan ortiq gapdan iborat matn yoza olish bilan bog‘liq topshiriqlar.