Til tarixi, yozuv tarixi, fonetika, fonologiya O’qituvchi: Abdirasulova. Sh. Sh

(Qur’onning so’zma-so’z tarjimasi), Qutbning “Xusrav va Shirin”, Sayfi Saroyining “ Guliston”, Xorazmiyning “ Muhabbatnoma”
asarlari eski o’zbek tilida yaratilgan dastlabki namunalardir.
O’zbek atamasi tarixda ilk bor XII asrda Rashididdinning “Mo’g’ullar tarixi” asarida atoqli ot bo’lib tilga olindi. J.Manguberdining
qo’shin boshliqlaridan biri O’zbektoy deb atalgan. O’zbek atamasining turk, sart, chig’atoy kabi nomlar bilan atalishi Shayboniyxon
nomi bilan bog’liq. O’zbek tilining takomillashuvida Lutfiy, Sakkokiy, Atoiy singari o’nlab so’z ustalari xizmat qilgan bo’lsalar Navoiy
uning obro’yini dunyoga tanitdi. Navoiy davri va Navoiygacha bo’lgan davrda o’zbek tili turk lafzi, turkiy til nomi bilan yuritilgan. XIV
asrdan o’zbek urug’larining nomi butun xalqning nomiga atalib ketdi. Eski turkiy tildan ajralib to hozirgi o’zbek tilining
shakllanishigacha (XX asr boshlarigacha) bo’lgan o’zbek tili eski o’zbek tili deb nomlanadi.
Demak, eski o’zbek tili XII-XIIIasrdan to XX asrning boshlarigacha bo’lgan o’zbek tili tarixini o’z ichiga oladi va juda katta yozma
manbalarni o’zida mujassam etgan.
Eski o’zbek adabiytiliga xos so’zlarni yodlang.
Cherik – askar
huvaydo – ayon, ravshan
behbud – sog’lomlik
Ey – uy
kilk – qamish qalam butradi - tarqaldi
Qopungda – eshigingda
pesha – kasb,hunar
Ulus – el, xalq
bilmon – bilmayman
O’zbek tilida XV asrdan boshlab asarlar yozila boshlangan. Bu davrda xorazmlik Abulqosim Zamaxshariy tilga bag’ishlab
“Muqaddimat ul-adab” (Adabiyotshunoslikka kirish) asarini yozgan. Bu asar Alouddavla Abdulmuzaffarxonga bag’ishlangan.
Asar 5 qismdan iborat: 1.Otlar 2. Fe’llar 3. Bog’lovchilar 4. Otlarning turlanishi 5. Fe’llarning tuslanishi
Yozuvchi o’z asarini chig’atoy tiliga tarjima qilgan. Zamaxshariy bundan tashqari arab tili grammatikasiga bag’ishlab “Al mufassal”
asarini yaratdi.
O’zbek tili maktablarda fan sifatida XX asrdan boshlab o’qitilgan. Birinchi tilshunos olimlar Muhammadamin Muhammadkarimov,
Munavvarqori Abdurashidxonovlardir.