Tikuv 1-123 (2013). P65

10.3. ANDAZALAR YUZASINI O‘LCHASH MASHINASI
Modelning tejamliligi anda-
zalar orasidagi chiqindilar miq-
doriga qarab xarakterlanadi. Bu
ko‘rsatkich andazalarning o‘lchan-
gan yuzasi bilan andazalarning
eksðerimental joylashgan yuzasi
orasidagi farq orqali aniqlanadi.
Andazalarning yuzasini kontaktsiz
o‘lchash uchun fotoelektron
mashina ÈË-2 ishlatiladi.
Gazlamalardan unumli foy-
dalanish asosan andazalar yuza-
sini to‘g‘ri o‘lchashga bog‘liq
bo‘ladi. ÈË fotoelektron mashi-
nasi tekis figuradagi andazalarni
o‘lchash uchun mo‘ljallangan. Bu
mashinada uzunligi 100–550m,
eni 100–750 m li andazalarni
o‘lchash mumkin.
O‘lchanadigan andaza (4) qo‘zg‘aluvchan stol (3) ga
joylashtiriladi. Stol ostki qismida yoysimon tirqishli ðo‘lat list (1)
mahkamlangan. Qo‘zg‘aluvchan stol doimiy tezlikda yo‘naltirgichlar
(2)da bo‘ylama harakatlanadi. Stol ustki qismiga yoritgich (5)
o‘rnatilgan bo‘lib, undan yorug‘lik oðtik trubkalarga tushadi. Òrub-
kalar (9) stol ostida joylashgan turel valiga o‘rnatilgan (132-rasm).
Òurel (8) trubkalar (9) bilan birgalikda doimiy burchak tezlikda
aylanadi. Òurelning bir aylanishida stol 4 sm ga siljiydi. Òurelning
har bitta trubkasi ketma-ket aylanma harakatlanib, 80 sm
uzunlikdagi eni 1 sm li yuzani o‘lchaydi. Òurel bir to‘liq aylanishda
4x80=320 sm
2
, yuza o‘lchanadi. Mashinada turelning har bir
aylanishida 320 imðuls beruvchi induksion generator (7) mavjud.
Imðulslar generator kuchaytirgichi orqali fotorele (10) ga va elekt-
ron hisoblagich (11) ga uzatiladi. Òablo (12) kv sm da o‘lchash
natijalarini ko‘rsatadi. Stol (3), turel (8) va imðulslar generatoriga
harakat tishli uzatmalar sistemasi orqali beriladi. Mashinada bir
smenada 200–250 dona andazalar yuzasini o‘lchash mumkin.

---

219