Tijorat banklari aktivlari va passivlarini boshqarish bu pul mablag’larini

12.4. Banklar depozitlarini boshqarish usullari. 
Tijorat banklarining depozit operatsiyalarini boshqarishda quyidagi 
usullardan foydalaniladi: 
1. Ma’muriy usullar. 
2. Iqtisodiy usullar. 
Ma’muriy usullarga quyidagilar kiradi: 
* depozit operatsiyalarni rejalashtirish; 
* depozit operatsiyalarni amalga oshirish siyosati, qoidaalri va me’yorlarini 
o’zida aks ettirgan ichki bank hujjatlarini ishlab chiqish. 
Depozit operatsiyalarni boshqarish usullaridan foydalanish samaradorligini 
ta’minlashning zaruriy shartlaridan biri bo’lib, depozitlar jalb qilish va ularni 
aktivlarga joylashtirishda risk va daromad darajalarini to’g’ri baholash imkonini 
beradigan ishonchli ma’lumotlarning mavjudligi hisoblanadi. 
Depozit operatsiyalarni boshqarish usullari quyidagilarga bo’linadi: 
* analitik usullar; 
* spetsifik usullar; 
* marketing usullari. 
Analitik metodlar depozitlar jalb qilish bilan bog’liq bo’lgan tendentsiyalar 
va muammolarni aniqlash imkonini beradi. O’z navbatida, analitik metodlarga 
quyidagilar kiradi: 
– guruhlash usuli; 
– qiyosiy tahlil usuli; 
– tarkibiy tahlil usuli; 
– trendli tahlil usuli. 
Spetsifik usullar depozit operatsiyalar bilan bog’liq bo’lgan risklarni 
kamaytirish, bankning resurs bazasini diversifikatsiya qilish imkonini beradi. 
Marketing usullari quyidagilardan iborat: 

---

162 
* mijozlarni turli toifalari bo’yicha turkumlash; 
* mijozlarning kartotekasini yaratish; 
* depozit xizmatlari xizmatlari bozorini monitoring qilish; 
* depozit xizmatlarini reklama qilish; 
* depozitlarning barqarorligini ta’minlash. 
 
Nazorat uchun savollar 
1. Tijorat banklari depoztlari ular uchun qanday ahamiyatga ega? 
2. Banklar depozitlarining etarliligi qanday aniqlanadi? 
3. Tijorat banklari depozitlarining baholari qanday shakllanadi? 
4. Tijorat banklari depozitlarining baholariga qaysi omillar ta’sir ko’rsatadi? 
5. Tijorat banklari depozitlarini boshqarishning qanday usullari mavjud?