Tibbiyot instituti pediatriya kafedrasi «tasdiqlayman»

Amaliy mashg’ulot №2


Mavzu: Sog’lom bolani ovqatlantirish. 1 yoshgacha bolani tabiiy ovqatlantirish. 1 yoshgacha bo’lgan bolani sun’iy va aralash ovqatlantirish. Qo’shimcha ovqatlantirish qoidalari. Turli yoshdagi bolalarni ovqatlantirish.


Maqsadi:Antropometrik o’lchovlarni o’tkazish, meyoriy ko’rsatkichlarga taqqoslash, bola o’sishini grafik ifodasiga solishtirish yo’li bilan bolalar jismoniy rivojlanishi darajasiga baxo berish, o’sish borasida muammolar mavjudligini, muammolar paydo bo’lish ehtimolini aniqlash va ularni bartaraf etishni o’rganish.
Vazifalari:

1. 
   Har xil yoshdagi bolalarda antropometriya o’lchamlarini o’tkazish, olingan ma’lumotlarni bola o’sishining grafik ko’rsatkichlari bilan taqqoslash, rivojlanish darajasiga baxo berish.
   

Talaba bilishi kerak

1. 
   Bola o’sishi grafigi ko’rsatkichlari.
   
2. 
   Yoshiga nisbatan tana uzunligi/bo’y.
   
3. 
   Yoshiga nisbatan tana og’irligi
   
4. 
   TMI(tana vazni indeksi) – yoshi.
   
5. 
   Jismoniy rivojlanish davrlari, rivojlanishdagi notekislik(birinchi va ikkinchi to’lalik davriga).
   

Talaba bajara olishi kerak.
1. Bola jismoniy rivojlanishidagi buzilishlarni aniqlash.
- nanizm (subnanizm);
- gigantism (subgigantizm), eutrofiya, BEN, ortiqcha vazn xavfi, ortiqcha vazn, semizlik.


Amaliy mashg’ulot xronologik haritasi

№	Darsning bosqichlari	Darsning shakllari	Davomiyligi 240 min.
1	Talabalar yo’qlamasi, odob-ahloq qoidalarini targ’ib etish, amaliy mashg’ulotning maqsad va vazifalari bilan tanishtirish		15 min.
2	Darsni muhokama etish, talabalarni boshlang’ich bilimlarini tekshirish yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish. Talabalarning tayyorgarlik darajasini aniklanadi. Mashg’ulot davomida tavsiya etilgan ko’rgazma qurollardan foydalanish (jadvallar, videofilm, mulyajlar) Oxirgi muhokama xulosasini chiqarish.	Savol berish, tushuntirish	30 min.
3	Assistent talabalarga amaliy ko’nikmani volonter talabada, mulyajlar, trenajerlar vositasida ko’rsatib beradi (terapiya bo’limi bemorlari parvarishi). Har bir talaba assistent namoyish qilgan amaliy ko’nikmani o’zi mustaqil bajarib o’rganadi. O’zlashtirilgan amaliy ko’nikmalar hamda, nazariy bilimlar asosida mashg’ulotni o’tkazishdan ko’zlangan maqsadga erishganlik darajasini muhokama qilinadi.	Amaliy ko’nikma namoyishi, amaliy ko’nikmani o’zlashtirish	45 min.
4	Assistent talabalarga darsning klinik amaliyot qismi xaqida ma’lumot beradi. Talabalar mavzuga oid bemorlarni ko’rib, ulardan shikoyatlar, anamnez yig’adi, kasallik alomatlarini to’g’ri aniqlaydi va o’zlashtirgan amaliy ko’nikmani bemorda qo’llaydi	Klinik amaliyot	45 min.
5	Talaba bemorlarni parvarish qiladi, tibbiy xujjatlar bilan ishlaydi. Bemorni instrumental va laborator tekshiruvlar uchun tayyorlaydi. Assistent boshchiligida talabalar bajarilgan topshiriqlar muhokama qilinib, aniqlangan kamchiliklar to’g’rilanadi.	Kasallik tarixi. Klinik va laborator tekshiruv jixozlari Og’zaki, test, diskussiya, amaliy ish natijalarini muhokama etish	45 min.
6	Nazorat savollar, interfaol o’yini, vaziyat masalalar yordamida talabalarning o’zlashtirish saviyasini aniqlanadi.	Vaziyat masalalar, testlar, savollar	30 min
7	O’qituvchining mashg’ulot bo’yicha xulosasi. Talabalar bilimini reyting asosida baholash va baholarni z’lon qilish. Kelgusi amaliy mashg’ulot mavzusini e’lon qilish va nazorat savollar taqdim qilinadi		30 min

Bolalarda jismoniy rivojlanish deganda bolalik davrlaridagi dinamik o’sish jarayoni (gavda vazni, bo’y va uning qismlari uzunligini ortib borishi) tushuniladi. Bolaning jismoiy rivojlanishini baholashda avvalam bor bolaning vazni va bo’yini uzunligiga ahamiyat beriladi. Ushbu yerda aytib o’tish lozimki, buy jismoniy o’sishning kam o’zgaruvchan ko’rsatkichi bo’lib, vazn esa bo’yga qaraganda judayam o’zgaruvchan ko’rsatkichdir. Jismoniy rivojlanishni baholashda kuyidagi kursatkichlar hisobga olinadi.

1. Antropometrik bola gavdasining vaznini, hamda bo’yi va uning qismlari uzunligini o’lchash.
2. Somatoskopik - ko’rish orqali tana tuzilishi va qiyofasi belgilarini aniklash.
3. Dinamometrik - ya’ni maxsus dinametrlar va qo’shimcha o’lchov vositalarida jismoniy ish qobiliyatini, hamda fiziometrik
ko’rsatkichlarni (o’pkaniig hayotiy hajmi, EKG ko’rsatkichlari va bosh-qalar) aniklash.
Bolaning jismoniy rivojlanishi ko’rsatkichlari uning soglomligini kompleks belgisi hisoblanadi. Ushbu kursatkichlar organizm a’zolari va to’qimalari hujayralarining takomillashish bosqichlariga va ularning yetuvchanligiga boglik bo’ladi. Bolaning jismoniy rivojlanishi tug’ma, nasli va tashqi muhit faktorlari ta’sirida shakllanadi. Bu yerda tashqi muqit faktorlari muhim ahamiyatga ega bo’lib, bular jismoniy rivojlanish jarayonini musbat yoki manfiy taraflarga o’zgartirishi mumkin. Jismoniy rivojlanishni baholab berishda biologik yoshni ham aniklashni tavsiya etiladi. Bunda antrogyumetrik kursatkichlar qay darajada biologik yoshni ifodalashiga qarab baho beriladi.