Tibbiyot instituti pediatriya kafedrasi «tasdiqlayman»

Jismoniy rivojlanish jarayonini buzilishi.²² Pediatr faoliyatida vazn va buy ko’rsatgichlarining normadan o’zgarishi tez-tez uchrab turadigan xol. Buning zaminida nasliy, ekzogen (ovqatlanishni, kun tartibini, jismoniy va asabiy faoliyatni buzilishi, o’tkazilgan surunkalik kasalliklar, iklim o’zgarishi va boshqalar) yotishi mumkun. Bular vazn va buy ko’rsatgichlarini munosabatini o’zgarishiga olib kelishi mumkun. Ayrim paytlarda yangi tug’ilgan chaqaloqni bo’yi normada bo’lishiga qaramasdan og’irligi past bo’ladi. Ushbu xolat ona qornidagi rivojlanish paytida uchraydigan salbiy o’zgarishlar bilan chambarchas bog’langan bo’lib, «ona qornida rivojlanish paytida orttirilgan gipotrofiya» tushunchasiga kiritiladi. Ushbu holatni buyi og’irligiga mos ravishda kamaygan (ko’pgina chala tugilgan bolalarda) holatlardan farq qila bilish kerak. Bo’y og’irlik ko’rsatkichi deganda bo’y bilan og’irlik orasidagi munosabatni, yoki boshqacha deganda 1 sm bo’yiga qanday og’irlik, to’gri kelishini hisoblashimiz kerak. Yangi tug’ilgan o’gil bolalarda bu ko’rsatkich normada bo’yni 1 sm ga vaznni 55,5g dan 68 grammgacha, qiz bolalarda 65,5 g dan 67,0 grammgacha to’gri keladi.
Kasallikda og’irlikni o’zgarishi, ikki xil bo’lib, vazn normadan ko’payishi yoki kamayishi kuzatiladi. Vaznni normadan ko’paynshi semirishlikda kuzatilib, bo’ning asosiy sabablaridan biri ovqatni ko’p iste’mol qilishdir. Undan "tashqari semirish konstitutsiyasi o’zgargan va energiya almashuvi pasaygan bolalarda uchraydi. Semirish gipofizar genital va tserebral faktorlar ta’sirida ham paydo bo’lishi mumkin.
Vazni kamayib ketishi /gipotrofiya/ xilma-xil alimentar faktorlar oqibatida, kasallik xolatlarida uchraydi. Agarda bolaning vazii normadan 10% atrofida ko’p yoki kam bo’lsa bu xolat normotrofiyaga kiradi. Agar bolaning vazni normadagidan 10% dan kup bo’lsa - bunga paratrofiya deyiladi, I- darajali gipotrofiyada bolani vazni normadan 10-15% ga kamayadi, II -darajali gipotrofiyada esa 15-30% ga, agarda vazni yetishmovchiligi 30% dan oshsa - bu III- darajali gipotrofiya xolati deyiladi.