Tibbiy tayyorlov

Nafas olish mexanizmi

• Nafas ko’krak qafasining hajmi o’zgarishiga bog’liq. Odam nafas olganda nerv tizimidan kelgan impulslar ta’sirida tashqi qovurg’alararo va diafragma mushaklari qisqarib, qovurg’alar ko’tariladi, diafragma esa pastga tushadi. Natijada ko’krak qafasi kengayadi va hajmi oshadi. Ko’krak qafasi kengayganda o’pka ham kengayib, ichidagi bosim atmosfera bosimiga nisbatan pasayadi.

Atmosfera bosimi bilan o’pkadagi bosim o’rtasida farq vujudga kelishi natijasida tashqi havo o’pkaga kiradi. Nafas chiqarishda qovurg’alararo va diafragma mushaklari bo’shashadi, qovurg’alar o’zining og’irlik kuchiga ko’ra pastga tushadi, diafragma ko’tarilib, ko’krak qafasi torayadi, hajmi kamayadi va o’pkadagi havo tashqariga chiqariladi. Chuqur nafas chiqarishda qorin devori mushaklari va ichki qovurg’alararo mushaklar ham ishtirok etadi.

• Atmosfera bosimi bilan o’pkadagi bosim o’rtasida farq vujudga kelishi natijasida tashqi havo o’pkaga kiradi. Nafas chiqarishda qovurg’alararo va diafragma mushaklari bo’shashadi, qovurg’alar o’zining og’irlik kuchiga ko’ra pastga tushadi, diafragma ko’tarilib, ko’krak qafasi torayadi, hajmi kamayadi va o’pkadagi havo tashqariga chiqariladi. Chuqur nafas chiqarishda qorin devori mushaklari va ichki qovurg’alararo mushaklar ham ishtirok etadi.

Nafas olish tezligi va uning xususiyatlari

• Katta odamlar bir daqiqada o’rta hisobda 16-20 marta nafas oladi. Nafas olish soni har xil sharoitga qarab o’zgarib turadi. Bolalarda nafas olish tezroq bo’ladi.
• Nafas olishda qaysi mushaklar ishtirok etishiga qarab nafas olish uch xil tipda bo’ladi:
• 1. Ko’krak tipi
• 2. Qorin tipi
• 3. Aralash tip
• Erkaklar qorin bilan, ayollar ko’krak bilan nafas olishadi. Bolalarning nafas olishi aralash tipda bo’ladi. Jismoniy ish bilan shuullanganda nafas olish chuqurlashadi. Bunda aralash tipda nafas olish yuz beradi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!