Tibbiy tayyorlov

• MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI

• EKOLOGIK MONITORING KAFEDRASI
• TIBBIY TAYYORLOV
• FANI
• o’qituvchisi N.A.Parmanova

7 – Mavzu:

• Nafas olish tizimi

Reja:

• 1. Nafas olishning ahamiyati
• 2. Burun bo’shlig’ining tuzilishi va ahamiyati
• 3. Kekirdak va bronxlarning joylashishi, tuzilishi va vazifasi
• 4. O’pka, o’rnashgan joyi, tuzilishi va vazifasi
• 5. Ko’krak bo’shlig’i pardasi, plevra bo’shlig’i.
• 6. Nafas olish mexanizmi
• 7. Nafas olish gigiyenasi
• 8. Nafas olishning boshqarilishi

Nafas olish jarayoni –

• murakkab biologik jarayon bo’lib, u orqali organizm bilan tashqi muhit o’rtasida doimo gaz almashinuvi bo’lib turadi.
• Odamning nafas olish jarayoni 3 ta asosiy elementlardan iborat:
• 1.Tashqi atmosfera havosi va qon o’rtasida bo’lib turadigan gaz almashinuvi;
• 2. Qon yordamida gazlarni tashilishi: kislorodni o’pkadan to’qimalarga, karbonat angidridni to’qimalardan o’pkalarga;
• 3. Qon va to’qimalar o’rtasida bo’lib turadigan gaz almashinuvi.

Nafas olishning ahamiyati

• Organizmning yashashi uchun nafas olish katta ahamiyatga ega. Organizmdagi a’zolar faoliyati ma’lum miqdorda energiya talab qiladi. Bu energiya to’qimalardagi organik moddalarning parchalanishi vaqtida ajralib chiqadi. Organik moddalar parchalanishidan oldin kislorod bilan birikib, oksidlanadi. Hujayra va to’qimalarga kislorod tashqi muhitdan nafas a’zolari va qon yordamida yetkaziladi.

Nafas olishning ahamiyati

• To’qimalarda organik moddalarning parchalanishi naijasida hosil bo’lgan karbonat angidrid qon bilan o’pkaga kelib, nafas a’zolari orqali tashqi muhitga chiqariladi. Organizmga kislorod kirmay qolsa, qisqa vaqtdan so’ng yurak to’xtaydi va organizmda ko’pgina o’zgarishlar ro’y beradi. Nafas a’zolari tizimi quyidagilardan iborat: burun bo’shlii, halqum, hiqildoq, kekirdak, bronxlar, o’pkalar.