Tibbiy tayyorlov

O’pka, joylashgan joyi, tuzilishi va vazifasi

• Bronxlar, bronxiolalar, alveola xaltalari va ular atrofida joylashgan qon tomirlar bir-biriga o’ziga xos g’ovak, elastik biriktiruvchi to’qima yog’rdamida birikib, o’pkani hosil qiladi. O’pka juft a’zo bo’lib, ko’krak qafasi bo’shliida joylashgan. Har qaysi o’pka bir necha bo’laklarga bo’linadi. O’ng o’pkada uchta, chap o’pkada ikkita bo’lak bor.

O’pka, joylashgan joyi, tuzilishi va vazifasi

• O’pka tashqi tomondan seroz parda-o’pka plevrasi bilan o’ralgan. Ko’krak bo’shlig’i pardasi, plevra bo’shlig’i. Plevra ikkita varaqdan iborat bo’lib, bu varaqlarning biri o’pkani (visseral plevra), ikkinchisi ko’krak qafasining ichki devorini qoplab turadi (parietal plevra). Plevra varaqlari o’rtasidagi bo’shliq plevra bo’shlig’i deyiladi. Bo’shliqda biroz suyuqlik bo’ladi.

Plevra bo’shlig’idagi havo bosimi atmosfera bosimidan pastroq, ya’ni manfiydir. Plevra bo’shlig’idagi manfiy bosim nafas olishda o’pkaning kengayishiga yordam beradi. Ko’krak qafasi va uning devoriga yopishgan plevra pardasi jarohatlanganda plevra bo’shlig’iga tashqaridan havo kirib (pnevmotoraks), undagi havo bosimi o’pkadagi bosim bilan tenglashadi va o’pka kengaya olmay, nafas olishda ishtirok etmaydi. Ikki tomonlama pnevmotoraks bo’lganda odam nafas ololmay bo’g’ilishiga olib keladi. Ba’zan o’pka jarohatlanganda plevra bo’shlig’ida qon yig’iladi (gemotoraks).

• Plevra bo’shlig’idagi havo bosimi atmosfera bosimidan pastroq, ya’ni manfiydir. Plevra bo’shlig’idagi manfiy bosim nafas olishda o’pkaning kengayishiga yordam beradi. Ko’krak qafasi va uning devoriga yopishgan plevra pardasi jarohatlanganda plevra bo’shlig’iga tashqaridan havo kirib (pnevmotoraks), undagi havo bosimi o’pkadagi bosim bilan tenglashadi va o’pka kengaya olmay, nafas olishda ishtirok etmaydi. Ikki tomonlama pnevmotoraks bo’lganda odam nafas ololmay bo’g’ilishiga olib keladi. Ba’zan o’pka jarohatlanganda plevra bo’shlig’ida qon yig’iladi (gemotoraks).