Tibbiy kimyo javoblari

Oltingugurt 

odam organizmining 0,16% ini tashkil qiladi. U organizmning almashtirib bo‘lmaydigan komponenti 

hisoblanadi, chunki u ko

‘pgina oqsillar, aminokislotalar

, gormonlar, vitaminlar, nuklein kislotalar va h.k. tarkibiga kiradi. 

Tirik organizmda oltingugurtli aminokislotalar sulfatlargacha, qisman tiosulfatlargacha oksidlanadi va elementar 

oltingugurt ham hosil bo‘ladi.

 

Ftor

 yer p

o‘stida keng tarqalgan bo‘lib, asosan birikmalar tarkibida uchraydi. Odam organizmida 1 •

  1

50

% uchraydi. Oziq-

ovqatlar bilan organizmga sutkasiga 1  

ml tushadi. Suvdagi ftor miqdori odam va hayvonlar tishiga ta’sir ko‘rsatadi. 

Normal holatda 1 / suvda 1  

ml ftor bo‘lishi kerak, suvda ft

or miqdorining kamayishi karies (tish chirishi)ga olib 

keladi.Ftor organizmda kalsiy, magniy va boshqa ferment sistemalarining aktivatorlari bilan kompleks holda bo‘ladi. Ftor 

organizmga ko‘p miqdorda kiritilsa yo'dning o‘mi

ni egallab qalqonsimon bez faoli

yatini buzadi.Ftor ko‘pgina neyroleptik 

preparatlar tarkibiga kiradi, ftorfenazin shizofreniyada ishlatiladi. Ftor uratsil, ftorafur kabilar xavfli o‘smalarda, ftoro

nat 

—

 

yallig‘ lanish va allergik teri kasalliklarida ishlat

iladi. 

Xlor

 

makroelement bo‘lib,

 

faol metalloid, sariq tusli o‘tkir hidli gaz. U nafas olish yo‘llariga ta ’sir etadi, yo‘tal va qizib 

achishish, xatto bo‘g ‘ ilishgacha olib keladi. Shuning uchun uning havodagi miqdori 0,001 mg// dan oshmasligi zarur.

 

Oda

m organizmida 1 • 10

  

-2

  % xlor 

uchraydi. Hujayraning tashqi suyuqligida bo‘ladi va xlorid kislota hosil qilishda 

ishtirok etadi. Me’da shirasining 0,4—

0,5% ini tashkil etadi, u oqsillarning gidrolizini tezlashtiradi, protolitik 

fermentlarning faolligini oshiradi, bakteriotsid xususiyatga ega. Odam organizmida taxminan 0,25% xlor ioni mavjud. Bu 

ionlar hujayra membranalarining elektr o‘tkazuvchanligiga ta’sir etadi, qon bufer sistemasining hosil bo‘lishida, suv

-tuz 

almashinuvida qatnashadi. 

---

@Mahmud_Yazdanov                                                   

Mahmud Yazdanov

     

[phone]  

Brom

  tabiatda ishqoriy va ishqoriy-yer metalla

rning bromidlari ko‘rinishida uchraydi. Bundan tashqari u dengiz, grunt va 

yer osti suvlarida uchraydi. Faol metalloid, xona temperaturasida harakat- 

chan to‘q

-

qo‘ng‘ir rangli suyuqlik, 

parlanganda bo‘g ‘uvchi hidli qo‘ng‘ ir qizil rangda. Teri, ko‘z, nafas yo‘llarini zararlaydi.Brom organizmning 1 • 1

-4

  % ini 

tashkil etadi. U ko‘pgina organlarda uchraydi, gipofizda uning ta’siri faol ekanligi seziladi.Brom organizmga oziq

-ovqat 

bilan kirib (sutkasiga 7,5 mg) to‘qimalarda va

 

qonda to‘planadi. Brom organizm

ning j in s iy gormonlarida uchraydi. 

Asosiy ijobiy ta ’siri markaziy nerv sistemasi tormozlanishini kuchaytiradi. Bromning organik birikmalari tinchlantiruvchi 

va uxlatuvchi ta’sir ko‘rsatadi.

 

Yod  

tabiatda natriy va kaliy 

yo‘didlar ko‘rinishida uchraydi.

 

Organizmning 1 •10

-6 

% ini tashkil etadi. Yod moddalar 

almashinuvida muhim vazifalarni bajaradi. U asosan qalqonsimon bezda (15 mg) to‘planadi. Piyoz va dengiz balig‘ i 

tarkibida uchraydi. Yod tiroksin va triyodtironin gormonlarining asosiy tarkibini tashkil etadi. Yod organizmda ortib ketsa, 

qalqonsimon bez faoliyati buziladi , u gormonlar ishlab chiqarishini keskin kamaytiradi.Molekular yod mikrobga qarshi 

ta’sirga ega, uning eritmalari bilan yaralarga ishlov beriladi. Tib

biyotda yodning 5

—

10% li spirtli eritmasi mikroblarga 

qarshi kurashishda qo‘llanadi. Yod organizmga so‘rilib, moddalar almashinuviga faol ta ’sir ko‘rsatadi, dissimilyatsiya 

jarayonini tezlashtiradi, tiroksin sintezida ishtirok etib qalqonsimon bez faoliyatini yaxshilaydi. Organizmning unga 

sutkalik ehtiyoj 0,1 mg ni tashkil qiladi.