Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

oziq-ovqatlarda shu 

belgi qoʻyilishini talab 

qiladi. (б) Nurlangan 

qulupnay (oʻngda) ikki 

haftadan keyin ham 

oʻzgarmasdan turadi. 

Nurlanmagani (chapda) 

mogʻor bilan qoplanadi.

---

Tibbiy kimyo / 1  

79

Qoʻshma shtatlarning magazinlarida nur bilan ishlov berilgan 

tropik mevalari, shpinat va maydalangan goʻshtni topish mumkin.

  Apollon­17  astronavtlari  Oyga  sayohat  vaqtida,  nurlangan 

oziq­ovqat  ishlatishgan,  ba’zi  kasalxonalarda,  qariyalar  uylarida 

hozirgi vaqtda salmonella infeksiyasining oldini olish uchun nur­

langan parranda goʻshti ishlatiladi. 

 Sayyohlar va harbiylar uchun ham saqlash muddati uzaytiril­

gan oziq­ovqatlarni ishlatish qoʻl keladi. 

3.5. Nur kasalligi

Koʻp dozada nurlanishning bir martasi ham inson tanasiga katta 

ta’sir koʻrsatadi. Odatda, 25 berdan kam nurlanishni aniqlash imkoni 

mavjud emas. Butun tananing 100 ber bilan nurlanishi esa oq qon 

tanachalarining ishlab chiqarilishini vaqtinchalik kamaytirib yubora­

di. Agarda nurlanish darajasi 100 berdan yuqori boʻlsa, odamda nur­

lanish  kasalliklari  belgilari:  koʻngil  aynish,  qusish,  holsizlik  va  oq 

qon  tanachalarining  soni  kamayishi  kuzatiladi.  Tanadagi  nurlanish 

300 berdan oshib ketsa, leykotsitlar miqdori nolga tushib ketishi ham 

mumkin. Bunda odam ich ketishi, soch toʻkilishi va infeksiyadan azi­

yat chekadi. Nurlanishning 500 ber miqdorda nurlangan odamlarning 

50% ida oʻlimga olib kelishi mumkin. Bu miqdorda nurlanish yarim 

aholi uchun letal doza deb ataladi yoki LD

50

. LD

50

 turli tirik orga­

nizmlarda turlicha qiymatga ega boʻlishi mumkin. Tananing 600 ber 

va  undan  yuqori  darajada  nurlanishi  bir  necha  hafta  ichida  barcha 

odamlar uchun halokatga olib kelishi mumkin.