Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

radiusi ortadi, lekin chapdan oʻngga tomon kamayadi. 

Ionlanish energiyasi guruhlarda pastga tushgan sari kamayib 

boradi, chunki pastdagi elementlarning tashqi elektronlari yadrodan 

uzoqda boʻlib, ularni ajratish uchun kamroq energiya kerak boʻladi. 

Davr  boʻylab  chapdan  oʻngga  ionlanish  energiyasi  ortadi,  chunki 

yadroning musbat zaryadi ortganligi uchun elektron ajralishi uchun 

koʻproq energiya kerak boʻladi. 1­davr elementlarida valent elek­

tronlar yadroga juda yaqin joylashgan. Shuning uchun H va He lar­

ning ionlanish energiyalari juda katta boʻlib, elektronlarni ajratish 

uchun  koʻp  energiya  talab  qilinadi.  He  ning  ionlanish  energiyasi 

---

1-kurs talabalari uchun darslik

60

barcha elementlar ichida eng katta, chunki uning elektron pogʻo­

nasi  toʻlgan  holatda.  Inert  gazlarning  katta  ionlanish  energiyaga 

ega boʻlishi ularning turgʻunligini ta’minlaydi. Odatda, metallarda 

ionlanish energiyasi kichikroq, metallmaslarda esa kattaroq boʻladi 

(2.10­rasm). 

2.10-rasm. Asosiy guruh elementlarida yuqoridan pastga tomon