Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

Chin eritmalar, kolloid eritmalar va suspenziyalarning xossalari

Aralashma 

turlari

Zarrachalar turi

Choʻkish

Qismlarga ajratish

Chin eritma

Kichik zarra chalar 

xuddi atom­

lar,ionlar va kichik 

molekulalar singari

Zarrachalar 

choʻkmaydi

Filtr yoki yarim 

oʻtkazuvchan membrana 

yordamida zarracha 

erituvchidan ajralmaydi 

Kolloid

 Nisbatan katta 

molekulalar yoki 

molekulalar guruhi 

yoki katta oʻlchamli 

ionlar

Zarrachalar 

choʻkmaydi

Zarrachalarni yarim 

oʻtkazuvchan membrana 

yordamida ajratish 

mumkin, lekin filtrlar 

orqali ajralmaydi

Suspenziyali

Juda katta 

zarrachalar koʻz 

bilan koʻrish 

mumkin

Zarrachalar tez 

choʻkadi

Zarrachalarni filtr 

yordamida ham ajratish 

mumkin.

19.1­rasmda turli eritmalarning xususiyatlari koʻrsatilgan.

19.1-rasm. Turli eritmalarning xususiyatlari: (a) suspenziya choʻkadi, 

(B) suspenziya zarrachalari filtr yordamida ajratiladi; (c) eritmaning 

kichik oʻlchamli ion va molekular zarrachalari yarim oʻtkazuvchan 

membranalaridanoʻtadi, lekin, suspenziya va kolloidlar oʻtmaydi.

---

Tibbiy kimyo / 1  

437

19.2. Kоllоid eritmalar olish usullari

Kоllоid  eritmalar  zarrachalari  oʻlchami  dag‘al  dispers  va 

mоlekular dispers sistema oʻrtasidagi hоlatda boʻlgani uchun ularni 

оlishning ikki asоsiy usulini sanab oʻtish mumkin.

• Maydalash – dispergirlash, nisbatan katta zarrachalarni kоllоid 

zarracha oʻlchamlariga keltirish.

•  Yiriklashtirish  –  kondensatsion,  mоlekula  va  iоnlarni  bir­

lashtirib  kоllоid  zarracha  oʻlchamlariga  yetkazish  yoki  agregatlar 

hоsil qilish.