Тиббиёт олий таълимгохи талабалари учун дарслик



Download 3,53 Mb.
bet235/264
Sana20.03.2022
Hajmi3,53 Mb.
#502155
1   ...   231   232   233   234   235   236   237   238   ...   264
Bog'liq
урология дарслик 2

БУЙРАК ВЕНАСИНИ ТОРАЙИШИ.
Уруг тизимчасини венасининг варикоз кенгайиши.
Буйракни вена гипертензиясини клиник белгиларидан бири, уруг тизмасининг веналарини кенгайиши (варикоцеле)дир. Касаллик ёргокни бир томонини катталашиши, уша томонда нокулай сезги тухумда ва чов сохасида тортишиб огриш, жинсий кузгалиш ва жисмоний мехнат пайтида огрикни кучайиши билан намоён булади. Ёргокнинг касалланган томони пайпаслаб курилганда уруг тизмасининг веналарини тугунча-тугунча булиб кенгайгани аникланади. Вакт утиши билан тухумнинг таранглиги, улчамлари узгаради, баъзан тухум кичиклашиб боради. Купинча беморлар фарзандсиз булишади. Сперманинг уруглантириш хусусиятини сусайиши, касалликни даражасига боглик эмас.
Купинча касаллик чар томонда ривожланади. Бунинг сабаби чап тухум венаси унг тухум венасидан фаркли уларок, уз конини чап буйрак венасига куяди. Чап буйракни гемодинамикасини бузилиши, чап тухум венасидаги кон окимида уз аксини топади. Унг тухум венасини унг буйрак венасига анамал кушилган холларда (10%) ва унг буйрак вена кон айланиши бузилганда, унг томонлама варикоцелени келиб чикиши мумкин. Энг кам учрайдиган аномалиялардан бири, унг тухум венасини икки томонлама варикоцелега олиб келади.
Буйрак венасидаги юкори босим тухум веналарининг етишмаслигига оли келади ва кон тескари окиб буйрак венаидан тухум венасини шингил чигали ва ташки уруг венаси оркали умумий ёнбош венасига куйилади.
Варикоцеле билан касалланган беморларда купинча чап буйрак венасини кисилиш, юкори туткич артерияси (унинг аортадан уткир бурчак билан ажралган) ва аорта узагидаги сикилиши хисобига булади, буни артериал аортомезентериал пинцет деб аталади. Бурчакнинг катталиги беморнинг холатига караб узгаради: ётган холатда (клиностоз) бурчак катта булади ва буйрак венасидан конни окиши бузилмайди, тик турган холатда (ортостаз) эса бурчак кичраяди, бу буйрак венасини кисилишига олиб келади. Ортостозда вена окими узгаради ва йуналиши буйрак венасидан пастга тухум венасидан шингил чигалига караган булади. Клиностозда йуналиш одатдагидай тухум венасидан буйрак венасигача булади. Тик тургандаги шингил чигалининг тулиши, беморни ётган холатида йуколади (оростатик варикоцеле).
Буйрак венасининг органик стенозида, яъни буйрак венаси атрофидаги ёг тукималарининг чандикли жараёни хисобига (жарохат туфайли) нефроптозда, доиравий буйрак венасида, тургун вена гипертензияси келиб чикади.
Буйрак тухум вена рефлюкси беморнинг холатига боглик булмайди, тузум канотининг кенгайган веналарини тулиб туриши, беморнинг тик турган холатдан ётган холатга утганида узгармайди. Торайишнинг бундай туридаги варикоцеледа, сийдикда оксил, кон булиши кузатилади, буйрак вена хавзасида айланиш жараёнини бузилишининг огирлиги билан тушунтирилади.
Буйрак венасининг стенози хисобига келиб чиккан шингил чигалининг варикози купинча ёшликдан ривожланади, хеч булмаганда бемор касалликнинг куп йиллардан буён борлигини айтади. Веналарни кенгайиши доимий укчайиб бориш хусусиятига эга.
Буйрак кон томирларида артериовеноз дарча булганидаги буйрак усмасида жарохат асоратида артериовеноз дарчалар) варикоцеле, киска муддат ичида ривожланади. Бу холда веналарни кенгайиши сийдикда гоксил, кон булиши, артериал гипертензия билан биргаликда кузатилади, баъзан эса варикоцеле булган томонда бел сохасида огрик булади. Шингил чигалини варикоз кенгайиши клиностазда хам сакланиб колади.
Аёлларда варикоцелега ухшаш оворико-варикоцеле уругдон чигалини веналарнинг варикози ривожланиши мумкин. Бу хайз куришни бузилиши билан намоён булади.
Варикоцеленинг таснифи шингил чигалининг кенгайиши ва тухумнинг трофикасининг узгаришига асосланади.
1. Давр-вена варикози, бемор тик турганда, кучанганда, факат пайпаслаб аникланади.

  1. Давр-веналарни кенгайиши куз билан аникланади, лекин тухумнинг улчамлари ва каттик юмшоклиги узгармайди.

  2. Давр-шингил чигалини веналари анча кенгайган, тухум юмшок ва улчамлари кичрайган булади.

Ташхис.
Варикоцеле буйича бемор текширлаётганда, куйидаги саволларга жавоб топиш керак: 1. буйрак венасидан кон окишнинг холатини бахолаш.
2. Буйрак венасининг стенотик шикастланишини ва уни сабабини аниклаш (буйрак веналари аномалияси ёки артерия шохларини аномалияси, кайсики буйрак веналарини эзишни мумкинлиги).
3. Буйрак-тухум вена кон айлнишини бузилишини хусуиятларини аниклаш (буйрак венасидан тухум венасига коннинг тескари окиши доимий ё факат турганда ).
4. Тухум венасининг хамма кисмининг расмини олиш (бирта ёки бир нечта вена узаги, уларнинг кушилиш жойи).
5. Чап буйрак ва чпн сон веналаридаги босимни орто ва клиностазда таккослаб улчаб куриш.
Беморларни текшириш уларни куришдан бошланади. Уруг тизмчаси веналарининг кенгайганлигини бор йуклиги аникланади. Варикоцелени характери, яъни беморнинг горизонтал холатида шингил чигалининг венасининг тулиб туришини тик тургандаги холатига таккослаб курилади. Бу борада «Иванисевич» усули анча кургазмалидир: беморни ётган холатида ков каналининг ташки атрофида уруг тизимчасини совук суягига бармок билан кисилади ва беморни тик урнидан тургазиб турган холатида хам, томирларни босиб турилаверса, ёргокдаги веналлар конга тулмайди. Агар босим тухталса, шу пайтнинг узидаёт шингил чигали конга тулади «огирлашади».
Бундай беморларни курибок лурда буйрак гипертензиясини тахмин килиш, гипертензияни тургунми ёки утиб кетувчими, шикастланган томндаги тухум атрофиясини бор йуклиги ёки вактинчами, хам унинг даражасини аниклаш мумкин. Белгиларни эволюциясини аниклаш ташхис учун катта ахамиятга эга, яъни уни танани холатига богликлиги ёки боглик булмагани холда, ортостатик варикоцелени доимий утиши ёки варикоцеле гематурия билан бирга булса, буйракдаги паталогик артериовеноз дарча ёки буйрак венасидаги тусик, стенотик шикастланиш асосида эканлиги тугрисида тахмин килиш мумкин. Бундай холатларда ахвол конни тухум венаси оркали билан енгиллашмайди. Буйракдаги баланд вена кон босими форникслорга «ташланади». Баъзан эса белгиларнинг бундай биргаликда келишида- беморларда варикоцеле ривожланиши билан гематурия тухташлиги аникланган.
Тахлил утказилган текширишларга куйидагилар киради: сийдикни Нечипоренкода Альмейда усули билан текшириш оксилнинг кундалик экскрециясини айниклаш, сийдикни ва конни иммунохимик текшириш. Бу курсаткилр (протенурия микдори ва характерини буйрак вена гемодинамикасининг бузилишини характерласада) касаликни аниклаш учунгина эмас, балки оксил экскрециясини динамикасини, уроптотеинограммани узгариши буйича, кулланилган давонинг натижасини бахолайди.
Варикоцеле билан касалланган беморларнинг буйрак артериялари кам текширилади.
Буйрак артериографиясини утказишлик учун мавжуд курсатмалар куйидагилар: 1. Хаёт давомида орттирилган варикоцеле, 2. Беморнинг ёши 30 дан катта булса, 3. Варикоцеле ва коннинг бир пайтда булиши. Бу холларда артериография билан буйрак усмаларини ва буйракдаги патологик артериовеноз фистулани бор-йуклиги аникланади. Венографик текшириш, асосий ташхис ахамиятга эгадир.
Селектив, обстурациясиз буйрак венографияси ёрдамида, буйрак венасида кон айланишини бузилишини холати, мояк венасининг анатомик хусусиятлари ва бошкалар аникланади.
Биринчи сурат беморни тик турган холида иккинчиси ётган холида олинади. Буйрак венасини органик стенотик шикастланганида (айланма, буйрак венаси, чандикли тусилиши орто-ва клиностазда килинган суратларда, буйрак венасида ва коллатераллар асосан бир хилдир. Буйрак венасидан конни окишини кийинлаштирувчи тусик, тана холатини узгариши билан йуколмайди(154-рам).
(154 расм. Буйрак венограммаси. Варикоцеле ва кон кетиш белгилари мавжуд булган беморлардаги буйрак венасини узгармайдиган тусиги).
Буйрак венасининг ортостатик стенозида (артериал аорта-мезентериал) «пинцет») беморларни тик турган холатидаги суратда, буйрак венасининг хамма кисми рентгеноконтраст модда билан тулади. (куйи рефлюкс) ётган холда эса, венанинг приковал кисми яхши контрастланади, мояк венаси эса умуман куринмайди, ёки юкори кисмигина тулади (киска рефлюк) (155-расм).
Мояк венасининг хамма кисми текширилади, суръат ортостазда килинади. Мояк венасини анатомик типи, вена узининг сони(битта, иккига булинган, хатто учга булинган) узокларнинг кушилиши (бир-бири билан паст ёки юкори кушилиши , хар кайси вена узагининг буйрак венасига алохида куйилиш) кушни веналар билан алокасини характери (сийдик найи венаси корин пардасини оркасидаги ёг тукималари буйракни пустлоги, пастки ковак вена) аникланади. Олинган маълумотлар жаррохнинг операция пайтидаги ишни аниклайди, кушимча веналарни топиб боглашни осонлаштиради.
Веноз босим, орто ва клиностазда буйрак, пастки ковак ва сон веналарида улчанади. Олинган босимларни таккослаш, кандай операция килишни курсатувчи асосий курсаткичдир.

Download 3,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   231   232   233   234   235   236   237   238   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish