Тиббиёт олий таълимгохи талабалари учун дарслик



Download 3,53 Mb.
bet214/264
Sana20.03.2022
Hajmi3,53 Mb.
#502155
1   ...   210   211   212   213   214   215   216   217   ...   264
Bog'liq
урология дарслик 2

Фаркловчи ташхис.
Простата аденомасини узига хос клиник белгиларига кура, сийдикни ажралишини узгартирадиган купгина касалликларга масалан: закарни торайиши, ковук бугзини склерози, сурунка простатит, простата раки, ковук бугзини раки, ковукни нейроген дисфункциясига ухшаб кетади.
Бу касалликларни бир-биридан ажратиш белгилари бор. простата раки узининг каттиклиги , гадир-будирлиги, суяклардаги жалалари билан фаркланади. Сийдик канали торайишида тор жойдан катетр утмайди ва рентгенограммаларда торайган жой куринади. Ковукни буйин кисмидаги рак, цистоскоп ёрдамида текширилиб аникланади. Ковукни буйин кисмини торайиши (марион касаллиги) ковукни буйин сохасидаги простата безига алокаси булмаган чигалларни борлигига караб ковукни нейроген гипо ёки атониясини эса сийдик йулларида хеч кандай тусик булмаса хам мустакил сийишни бузилиши натижасида катталашиб кетган ковукни борлигига кура аникланади.
Д а в о с и.
Простата аденомаси билан огриган беморларни даволашни бирдан бир чораси операциядир. Гормонлар (купинча эркакларни жинсий гормонлари , баъзан аёлларни гормонлари) билан даволаш яхши натижа бермасада, уларни баъзи сабабларга кура операция килиш мумкин булмаган холларда айрим беморларда кулланилади. Гормонлар билан даволаш натижасида без ва унинг атрофида каттик чигаллар пайдо булиб, улар операция килиш пайтида катта халокат курсатади ва операциянинг окибатини ёмонрок булишига сабабчи буладилар.
Оператив даволаш радикал ва полиатив кескин ва енгиллаштирувчи булиши мумкин. Агар беморни ёки анчагина улгайган булиб , у хар хил кушимча дардларга (генерализованний атеросклероз, пневмо ва кардиосклероз, жигар ва буйракларни вазифалари бузилгани ва хакозолар) мубтало булган булса хамда операциядан кейин хосил буладиган жарохатни огирлигини назарда тутиб, беморни операцияга анчагина синчиклаб тайёрлангани маъкул.
Операциядан аввалги муддатда кон томир ва юракни фаолиятини яхшиловчи, жигар ва буйракларни кувватловчи, простата безида ва буйракларда яллигланиш жараёнини даволовчи дори- дармонлардан кенг фойданилса яхши булади.
Буйрак фаолиятини айнишини кейинги (простата аденомасини 3 даражасида) боскичларида беморларни кескин операцияга тайёрлашлик учун энг зарур булган буйрак етишмовчилигини йукотишни асосий омилларидан бири , ковукни классик усулда, яъни коринни пастки кисмини кесиш йули билан ёки шу ерда ковукни троакар ёрдамида тешилиб, сийдикни бемалол ажралиб туришини таъминлашдан иборатдир. Орадан бир неча хафта ёки ойлар утиши билан беморни холатини бир мунча яхшилангандан кейин, аденома олиб ташланади. Сийдик бемалол ажралиши туфайли, сийдик йулларини холати буйракларни фаолияти бир мунча яхшиланади. Бу эса операцияни асосий кисмини анчагина кулай вазиятда бажаришга имконият беради. Агарда юкори сийдик йулларидаги сийдикларни ёмон ажралаётганлиги, сийдик йулларини интрамурал кисмини, катталашиб кетган простата безини аденомасини эзиб куйишлиги сабабли вужудга келаётган булса. У холатда ковукни тешиб, найча тикиш билан ахволини яхшилаш мумкин булмайди. Бундай холатларда вазиятни факат тезлик билан операция килиб безни олиб ташланилганидагина узгартириш мумкин.
Хозирги замон назариясига кура икки боскичли аденомектомияни факат ноилож холатлардагина килиш тавсия этилади. Анестезиология ва реаниматологияни ютуклари, операция махоратини такомиллашуви, кучли антибиотикларни мавжудлиги буларнинг хаммаси купчилик беморларда шу жумладан карияларда хам бир этапли кескин операция килиниб. Коникарли натижага эришиш мумкин. Агар операция уз вактида , яъни ковук хамда юкори сийдик йуллари, уз вазифаларини у кадар йукотмай туриб килинса, натижа анчагина яхши булади. Шу борада простата аденомасини биринчи даражасига оид классик белгилар мавжуд булган холатларда, касалликни иккинчи даражага утишини кутиб утирмай, яхши холатларда операция килингани маъкулдир. Простата аденомаси окибатида келиб чиккан сийдик тутилиши ёки кон окиши каби хоисаларда хам кескин аденомектомия килингани маъкул, чунки консерватив йул билан ёки асбоблар ёрдамида кон окишни тухтатиш ёки сийдикни равон ажралишини таъминлаб булмайди. Акс холда уретрит, простатит эпидидимит, эпидидиморхит, пиелонефрит каби яллигланиш жараёнлари вужудга келишини эхтимоли бор. Албатта бундай холатларда кескин операция килишга имконият булмайди ва факат эпицистостомия килиб куйишгина мумкин холос. Шунга кура простата аденомаси туфайли сийдиги тутилган ёки ковугига кон ивимаси тулиб колган беморлар тезлик билан текширилиб агар операцияга карама-карши омил булмаса, бирор соат муддатида операция килинади.
Максадга мувофик операция простата аденомасини жаррохлик пустлогидан ажратиб олиб ташлашликдан иборат. Бу операцияни бажариш учун простата безига хар хил йул билан бориш мумкин; чот оркали ва ковук оркали. Хозирги замонда бизни давлатимизда хамда чет элда асосан ковук оркали килинадиган аденомектомия купрок таркалган.
Коринни пастки девори узунасига ковук устида кесилади ва ковук очилади, шиллик парда хамда безни жаррохлик пустлоги ковукнинг бугиз кисмида панжа ёрдамида ёрилади ва простата аденомасини айланма харакат килиб ажратилади. Беморни пешовига киритилган икки панжа ёрдамида простата бези юкорига, ковукни ичига киритилган унг кулни панжалари томон сурилади. Бу эса операцияни боришини осонлаштиради. (146-расм. Рангли иловага каранг).
Олиб ташланган аденомани урни ва йиртилиб кетган сийдик канали киргоклари кетгут билан тикилиб богланади, ковук эса бутунлай ёки вактинча куйиладиган ков найчага кадар тикилиб ташланади. Ковук бутунлай тикиб ташланган холатларда, ковук ичига сийдик канали оркали балонли найча (фоли катетри) киритилади.
Простата аденомасини даволашни поллиатив усулларига трансуретрл электроцекция хамда эпицистостомиялар киради. Башарти беморни холати радикал аденомектомия килишлик учун ярамайдиган булса, сийдик тутилиши, пародаксал, ишурия ёки ковукда тампонада пайдо булган такдирда ковукни ичига ков оркали урнатиладиган резина найчалар, бемор учун доимий умрбод булиши хам мумкин.Бундай холатларда энг осон йул билан, яъни троакар ёрдамида найча куйилади. (146-расм).
Доимий эпицистостомия билан юришга мажбур булган бу беморлар хаётини охиргача сийдик йигадиган халтача кутариб юришга мажбур булади. Уларнинг буйракларини фаолияти, сийдикни ковук, сийдик найчалари оркали юкорига уриши, сурункали пиелонефритни, нефрозсимон ва сурункали буйрак етишмовчилиги каби мушкулликларни кушилиш туфайли, аста-секин ёмонлаша боради. Шунга кура трансуретрал электрорезекция простата безининг аденомасини даволашдаги полиатив усулларни айни муддоси деса булади. Бу операция резектоскоп ёрдамида бажарилади. Металдан ясалган сиртмокдан юкори частотали ток утказилади ва унинг 1рдамида жаррох, безни уретрани ичига осилиб, уни ички кисмини тусиб турган усмаларини аста-секин «рандалайди» канални торайиб колган кисмини кенгайтиради, арикча хосил килади. Кавлаш билан бир каторда, ярани остини куйдириб боради. Бу операция простата безини аденомасини бутунлай олиб ташлашдан анчагина енгил, шу сабабдан уни аденомектомия килиб булмайдиган барча холатларда бажариш мумкин.
Трансуретрал электрорезекция операциясидан кейин, простата безини аденомаси билан огриган беморларда сийдик ажралиш йирок вактгача яхшиланади. Баъзан операция такрорлашга тугри келади.
Простата безини аденомаси олиб ташланган беморларни операциядан кейинги мухлатда кузатиш анчагина мураккаб. Операциядан кейинги биринчи соатларда медицина ходимлари ковукдан ажралаётган сийдикни холатига эътибор беришлари зарур. Агар сийдикни ранги гуштни сулига ухшаш булса, бундай кон ажралиш унча хавфли эмас. Аммо сийдикни ранги анчагина тук-кизил булса, шунга кура беморни кон босими хам тобора пасая борса, томир уришлар тезлашса, ранги руйи окарса, тезлик билан кон окишни тухтатиш чораларини курилгани маъкул. Курилган чоралар етарлича ёрдам бермаса, такроран операция килишга тугри келади. Ковукни яраси кегайтирилади ва олиб ташланган аденомани кобигидаги кон окаётган томирлар тикилиб богланади.
Простата безининг ковук оркали олиб ташланганидан кейин 3-4 кун муддатга, сийдик каналини без билан биргаликда олиб ташланган кисмини тиклаш максадида, ковукка катетер урнатилади. Уретрага хамда ковукни яраси оркали куйилган хар иккала катетерлар оркали ковук яхшилаб ювилиб турилади. Бу эса ковукни ичида конни ивиб колишига, хамда сийдик тешигини ивитмаларини тусиб, беркитиб куйишига йул куймайди.
Беморларни уринларидан туришлиги, уларнинг холатига караб белгиланади. Купинча операцияни эртаси кунига касал урнидан туриши мумкин. Беморларни эрта активлаштириш хар хил кунгилсиз холатларни олдини олади. Бу борада уларга нафас гимнастикаси, актив харакатлар тавсия этилиши керак. Эпицистостомани беркитиш учун кандай чоралар кулланилган булса, ковукни ярасини даволашда хам шу усуллар ишлатилади. Операциядан кейинги муддатда антибиотиклардан кенг фойдаланилгани маъкул.
Аденомектомия операциясини, барча жаррохлик операцияларга хос мушуклларидан ташкари узига хос кунгилсиз ходисалар хам бор, томирдаги кон ивитмаларини эриб кетиши натижасидан келиб чикадиган иккиламчи кон кетиш, уткир эпидидимит шулар жумласига киради. Бу касалликларни олдини олиш максадида операциядан олдин уруг тизмасини боглаб юбориш максадга мувофикдир.
Простата аденомасининг олдини олиш максадида беморларга кам утириб купрок харакатда булишлик физкультура машгулотлари, пиёда юриш ва бошкалар тавсия этилади. Уткир таомлар алькоголь ичимликлари мутлако истеъмол килинмаслиги керак. Тахорат уз вактида булиши , ухлаётганда каттикрок курпада, унча иссик уралмасдан ётишлик тавсия этилади.

Download 3,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   210   211   212   213   214   215   216   217   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish