Фавқулотда холатларда тез тиббий ёрдам кўрсатиш

4.7. Касалхона ичи инфексия тушунчаси ва уни олдини олиш

Касалхона ичи инфексияси – бу беморнинг касалхонада даволаниши пайтида ёки касалхонада қолиши вақтида, ҳамда касалхонадан чиқарилишидан сўнг касалхонада юқтирилган микробиал келиб чиққан, шунингдек, тиббий муассасадаги ходимнинг юқумли касаллиги ушбу ташкилотда ишлаётганида унинг юқтириши сабабли ривожланган касалликлар гуруҳидир.

• Касалхона ичи инфексияси ривожланишининг асосий сабаблари
• Тиббий муассасада касалхона ичи инфексиясининг пайдо бўлиши ва ривожланишига олиб келувчи омилларга киради:
• тиббий ходимлар ва беморлар орасида аниқланмаган касалликлар ва инфексия ташувчиларнинг мавжудлиги;
• стерилизатсия қилишнинг махсус усулларини талаб қиладиган мураккаб ускуналардан кенг фойдаланиш;
• катта шифохоналар комплексларини яратиш, шифохоналар ва поликлиникаларда калталаниш, биноларнинг (камералар, даволаш хоналари ва бошқалар) нисбатан яқинлиги;
• асептика ва антисептика қоидаларини бузиш, шифохона ва поликлиникалар учун санитария-гигиена стандартидан четга чиқиш;
• тиббий асбоблар, аппаратлар, асбоблар ва ҳ.к. дезинфексия қилишни, стерилизатсия қилишнинг бузилиши;
• тиббий муассасада жойлар, асосий ва ёрдамчи бинолар қурилиш қоидаларининг бузилиши, ҳамда санитария-епидемияга қарши санитария-гигиена тартиб қоидаларининг бузиши;
• касалхона ичи инфексиянинг олдини олишда муҳим рол ўйнайдиган тиббиёт ходимларининг, айниқса, беморларнинг парваришига бевосита иштирок этадиган ходимлар малакасининг етарли эмаслиги.

Касалхона ичи инфексияси қўзғатувчилари
Касалхона ичи инфексияси патоген ва шартли патоген микроорганизмлар вакилларини ўз ичига олган катта гуруҳ микроорганизмлар туфайли ривожланади.
Булар: стафилококклар, стрептококклар, Псеудомонас аураегиноса, протейлар, клебсиелла, Э.cоли, салмонеллалар, энтеробатстерлар, энтерококклар, серратиа, бактероидлар, клостридийлар, кандида ва бошқа микроорганизмлар. Касалхона ичи инфексияси этиологиясида грипп вируслари, аденовируслар, ротавируслар, энтеровируслар, вирусли гепатит ва бошқа вируслар муҳим ўрин эгаллайди. Бундан ташқари лепюнеллалар, пневмотсисталар, ва бошқа камёб, ёки илгари номаълум қўзғатувчилар томонидан ҳам ривожланиши мумкин.

Касалхона ичи инфексияси одатда тасодифий ва эпидемик кўринишда аниқланади. Шифохонада даволанаётган деярли ҳар қандай беморлар юқумли жараёнларини ривожланишига мойил ҳисобланади.
Ҳар қандай юқумли касаллик келиб чиқиши ва тарқалиши учта асосий компонентларни ўз ичига олади: инфексия манбаи, юқиш йўли ва қабул қилувчи субъект.
Касалхона ичи инфексияси манбаи ҳисобланади: беморлар, патоген микроорганизмлар ташувчилар, беморларни парваришида иштирок этувчи тиббий ходимлар, шу жумладан талабалар, бемор қариндошлари.
Касалхона ичи инфексиясининг полиетиологлиги ва патоген манбаларининг ҳамда бу касалликнинг механизмларининг хилма-хиллиги, узатиш йўллари ва омилларининг турлилиги каби хусусиятиларини белгилайди.

Касалхона ичи инфексиясининг инфексия қўзғатувчилари ҳаво-томчи, ҳаво-чанг, трансплацентар, алиментар, трансфузион ҳамда жинсий йўллар ва ҳомиланинг туғруқ йўлидан ўтиш вақтида ҳам юқиши мумкин.
Касалхона ичи инфексиясини олдини олиш
И. Носпетсифик профилактикаси
Стационар ва амбулатория поликлиникалари ташкилотлари иншоотларини ратсионал режалаштирилган меъморий ечимлари принсипига мувофиқ қуриш ва реконструксия қилиш.
Санитария-техник тадбирлар: самарали сунъий ва табиий шамоллатиш; сув таъминотини тартибга солиш ва унга етарли шарт-шароитларини яратиш.

Санитария ва эпидемияга қарши чора-тадбирлар: касалхона ичи инфексиясини эпидемиологик кузатуви, шу жумладан, касалхона ичи инфексияси тарқалишини таҳлил қилиш; тиббий муассасаларда санитария-эпидемияга қарши курашни назорат қилиш.
Дезинфексия ва стерилизатсия чоралари: кимёвий дезинфексия воситаларидан фойдаланиш; физик дезинфексия усулларини қўллаш; асбобларни ва тиббий жиҳозларни стерилизатсиядан олдинги тозалаш; ултрабинафша бактеритсид нурлатиш; хонани дезинфексия қилиш;
Асептика – микроорганизмларнинг ярага ва умуман танага киришини олдини олишга қаратилган ташкилий профилактик тадбирлар комплексидир.

Антисептика – яра ва умуман танада микроорганизмларни йўқ қилишга қаратилган терапевтик ва профилактик чоралар мажмуи.
Касалхонада инфексия хавфини камайтиришнинг энг муҳим усуллари қуйидагилардир:
тиббий ходимлар томонидан гигиенанинг барча талабларини виждонан бажарилиши, қўл ювиш ва ҳимоя кийим-кечакларини қўллаш;
беморларни парваришлашда юқумли касалликларнинг тарқалишини минимумга келтирадиган барча усулларини диққат билан бажариш;
шифохонада мавжуд бўлган, юқумли касалликлар сонини камайтиришга мўлжалланган, санитария усулларидан фойдаланиш.
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ