Тиббиёт олий билимгохлари учун укув адабиёт в. М мажидов юкумли

Профилактикаси. 
Чивин тарқатадиган энцефалитникг профи-
лактикаси чивинларни қиришга ва аҳолида иммунитет х/эсил қи-
лишга қаратилгандир.
Эндемик уяоқда аҳолида иммунитет ҳосил қилиш учун вакцина 
ишлатилади (актив иммунизақия).
Аҳолига тайёр иммунитет юбориш мумкин (пассив иммуни-
зақия). Отнинг специфик зардоби 10 мл микдорда ёки 6 мл гам-
маглобулин мускул орасига Безредко усули билан юборилади.
379

---

ОИТС (СПИД)
Оитс (орттирилган иммунитет танқислиги синдроми) лимфотроп 
аируслар қузрагадиган ва организмда иммунитет етишмай қоли-ши, 
шунинг оқибатида .\ар хил касалликлар пайдо булиши, ха-тарли 
усмалар ривожланиши билан таърифланадиган хавфли юқумли 
касалликдир. Оитсга йулиққан одам организмида иммунитет 
етишмай қолади. Бу ўурўинчли касалликда одам организми ўзининг 
ҳимоя воситаларидан маҳрум булади ва у ҳар хил ка-салликларга 
чалинавериб, нихоят у\пиб кетади.
Охирги йиллар давомида оитс бутун ер юзида, деярли барча мам-
лакатларда ғ;амманинг диққатини жалб қилмоқда. Оитс йил са-йин 
тарқалиб, купайиб бормоқда. Ундан куп одамлар ҳалок бул-моқда. 
Уни «XX асрнинг улати» деб ҳам аташмоқда. Бу касал-лнкнинг на 
давоси, ва на олдини олиш чоралари бор. У ҳеч нарса билан 
ҳиеоблашмай, кенг қулоч ёзиб тарқалиб бормокда, Расмий 
маълумотларга кура (1992 йил, июнь ойи), ер юзида оитс 10—12 
миллион кишига юнданлиги қайд қилинган. Улар-дан 500 минги 
болалар. Охирги йилларда Оитсни қузгатувчи ви-руснинг янгл хили 
борлиги маълум булди. Мутахассисларнинг далилларига кўра, оитс 
пандемаяси келтирган моддий зарар бутун ер юзида 514 миллиардни 
ташкил қилади. Жаҳон 
СОРЛИҚ
-ни 
сақлаш ташкилотининг 
маълумотига кура, XXI асрнинг бош-ларида ер юзида Оитс юкдан 
одамларнинг сони 40 миллиондан куп булади.
Таряхий маълумотлар. 1981 йили АҚШда 5 та ёш йигит пнев-
мония билан касаллангани ва тегишли антибиотиклар билан 
даволашга қарамасдан ғ;еч тузалмагани врачлар диндатини жалб 
қилади. Текширишлар натижасида беморларнинг ҳаммаси гомо-
сексуалист экани, уларда пневманияни РпеигпосузИя сапш қў3-
гатганлиги ва уларнинг ҳаммасида иммунитет сунганлиги, яъни 
етишмайдиган булиб қолгани аниқланди. Куп утмай шунга ух-шаш 
беморлардан яна 26 таси маълум булди. Уларнинг бир қис-мида 
пневмониядан ташқари Капоши саркомаси ҳам аниқлана-ди. Уша 
вақтгача Капоши саркомаси кексароқ кишиларда учра-ши маълум 
эди. Рпеитосузиз саппн сапрофит сифатида сорлом одамлар 
альвеолаларида яшаши ҳам маълум эди.
1981 йил АКШ олимлари М. Готтлиб, Г. Мазур ва Ф. Сигал-лар 
гомосексуалистларда учраидиган бу касаллик шу вақтгача номаълум 
бўлган ва иммунитет танқислиги оқибатида пайдо була-диган 
касаллик экани ҳақида матбуотда ахборот бердилар. Кўп утмай 
америка эпидемиологлари бу касаллик АКШ да тез-тез учраб туриши 
ва у гомосексуалистлардан ташқари наркоманлар-да ҳамучраши 
хўқида хабар бердилар.
1983 йили Лос Анжелес (АКШ)ли олим Роберт Галло ва Па-
риждаги Пастер институтининг профессори Монтонье оитсни 
қузратадиган вирусни топдилар,
380

---

Собиқ СССРда 1985 йилдан бошлаб оитсга эътибор берила бош-
ланди. )ўозир ҳамдустлик мамлакатларида 800данортиқ лаборато-
рияда оитсни аниқлаш учун тегишли ишлар олиб борилмоқда.