Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
381 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
Замонавий таълим парадигмасида бўлажак касб эгасини умр мобайнида билим олиши 
лозимлиги белгилаб берилган. Шу ўринда, таъкидлаш жоизки, республикамизда ишлаб 
чиқариш корхоналарининг модернизацияланиши ва замонавий технологияларнинг кириб 
келиши янги касбларни пайдо бўлишига олиб келди ва касб ҳамда касб эгаси тушунчалари 
ҳам янгича талқинда ифодаланадиган бўлди. Кадрлар тайёрлаш миллий дастури талабларига 
кўра замонавий касб эгаси тайёр касбий билимлар тўпламини эгаллаганлиги билан эмас, 
балки касбий жиҳатдан ривожланишга қодир бўлган қобилиятларга эгалиги, ўз касбий 
даражасини таҳлил қилиб билиши ва унга объектив баҳо бера олиши, жамият ва ишлаб 
чиқаришнинг янгиланиб бораётган талабларига мос равишда янги билимларни 
ўзлаштиришга тайёрлиги билан тавсифланади. Таъкидлаб ўтилган сифатлар асосини бутун 
умр давомида янги билимларни эгаллаш орқали узлуксиз касбий тайёргарликни амалга 
оширишга қаратилган ривожланиш жараёни ташкил қилади. Ҳар бир касб эгаси умр 
мобайнида ўз билимини бойитиб бориши учун эса нааъанавий ўқитиш воситалари, жумладан 
ЭТРлари алоҳида ўрин эгаллайди.
ЭТРлари таълим дастурларини замонавий ахборот-коммуникация воситаларидан 
фойдаланган ҳолда амалга ошириш ва ўзлаштириш имконини берувчи электрон шаклда 
сақловчи воситаларда жойлаштирилган, тизимлаштирилган ўқув-методик мажмуа сифатида 
баҳоланади. Бундай ресурсларнинг тузилиши ва мазмуни тегишли таълим йўналишлари 
бўйича давлат таълим стандарти ва малака талабларига мос келиши, аудитория 
машғулотларининг барча турлари ва мустақил таълимни ўқув-методик таъминотини ўзида 
мужассамлаштириши, билимларнинг таълим олувчилар томонидан ўзлаштиришга 
йўналтирилганлиги билан характерланади.
ЭТРлари таълим жараёнини индивидуаллаштириш, таълим олувчининг ўқув 
фаолиятини ўзи назорат қилиши, компьютернинг ҳисоблаш имкониятларидан кенг 
фойдаланган ҳолда ҳисоб-график ишларни амалга ошириш, ўқув материалларини 
визуаллаштириш, 
ўрганилаётган 
ҳодиса 
ва 
жараёнларни 
моделлаштириш 
ва 
имитациялаштириш, жараёнларни, объектларни ёки турли хил тизимларни тадқииқот 
қилишда талабаларнинг мустақил қарор қабул қилиш малакаларини шакллантириш, 
фикрлашнинг аниқ бир шаклини ривожлантириш, билиш фаолияти маданиятини 
шакллантириш каби имкониятларини беради. Агар анъанавий таълим муҳитида фаолллик 
фақат ўқитувчига даҳлдор бўлганлигини инобатга олсак ва унда талаба объект сифатида 
қараладиган бўлса, ахборот-таълим муҳитида фаоллик талаба томонига ўтади. Таълим 
тизимида ЭТРларини қўллаш натижасида ўқитиш жараёнини янгича ташкил этиш 
имкониятлари пайдо бўлади ва унда талаба таълим жараёнининг субъекти сифатида унинг 
фаол ва тенг ҳуқуқли иштирокчисига айланади [1]. 
ЭТРларидан фойдаланилган ҳолда амалга оширилган ўқув жараёнининг ахборот-
методик таъминотини шакллантириш тамойиллари қўйидагилар билан характерланади: 

АКТ воситаларидан, шу жумладан – ЭТР дан ҳам, фойдаланиш шароитларида 
шахснинг ҳар томонлама тайёргарлиги масалаларини ҳал қилишга АКТ моделиниг 
ижтимоий аҳамиятли мақсадга йўналтирилганлиги; 

Ўқув жараёнининг ахборот-методик таъминотини яратиш ва таъминлашнинг 
педагогик моделидаги барча компонентларнинг ўзаро алоқалари; 

АКТ дан фойдаланиш билан фаолиятни режалаштиришда илмийликка қатъий риоя 
қилиш; 

Олий таълим муассасаларида педагогларнинг тайёргарлиги билан АКТ моделининг 
барча компонентлари нисбатининг мослиги; 

ўқув жараёни субъектлари ва интерфаол ЭТРнинг ўзаро алоқаларида жамоавий ва 
индивидуал шаклларни уларнинг ўзига хосликлари ҳамда эҳтиёжларини эътиборга олган 
ҳолда уйғунлаштириш; 

---