Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

Саволлар 
бериш методикаси”
бўйича ўқувчиларга бериладиган саволлар ҳам методика талабларига 
мос бўлиши кераклиги ҳақида тавсиялар берилган. Унда педагогикада савол бериш турлари 
олти хилга бўлишлиги кўрсатилган.
Мен дарсларимда аниқловчи саволлар, ижодий саволлар, амалий саволлардан кўпроқ 
фойдаланаман. Қуйида ўз тажрибамдан мисол келтираман. 
3-синф ўқиш фанидан 

---

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
501 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
Ҳамидулла Ёқубовнинг “Инсон инсонга ўртоқ” шеърини
ўрганиш ўқувчиларда меҳнатга 
муҳаббат, дўстлик ҳиссини шакллантиришда, одамлар ўртасидаги ҳамжиҳатлик ва ўзаро 
ҳамкорликнинг аҳамиятини англашларига муҳим ўрин тутади. Шеър мазмуни моҳиятига 
кўра, инсонларни меҳнат қилишга, оғир ишни бажаришда бир-бирларига ёрдам беришга, 
кўпчиликдан иш қолмаслигига, бирлашишга, аҳиликка ундайди. 
Ўқитувчи бу мавзуни ўтаётганда шеърни ёд олдиришдан ташқари, турли саволлар 
ёрдамида шеърда илгари сурилган ғояни ўқувчиларнинг кундалик ҳаёти билан боғлаган 
ҳолда амалиётга татбиқ қилса, дарсда ўз мақсадига эришади. Ўқитувчи аввал шеърни 
ўқувчиларга ифодали ўқиттиради. Кейин эса шеърдаги мазмундан келиб чиқиб, ўқувчиларга 
ўзларининг мактаб, оила, маҳалла ҳаётида қандай ишлар билан машғулликлари ҳақида 
саволлар беради. Масалан:
1.
Ким шеърдаги Туробга ўхшаб уйида кўк пиёз эккан? Ёки гул эккан?
2.
Даладаги экинларни бегона ўтлардан тозалаганмисиз? 
3.
Агар бирор ишни қилишда қийналсангиз, қайси ўртоқларингизни ёрдамга чақирасиз? 
4.
Ўртоғингиз сиздан ёрдам сўраса, нима қиласиз? 
5.
Мактаб ҳашарларига иштирок этасизми? 
6.
Онангизга уй ишларида ёрдамлашасизми? 
7.
Маҳаллангизда одамлар сизни одобли, ишчан бола-да, дейдими? 
Бундаги 1-, 2-саволлар амалий саволлар, 3-, 4-саволлар шартлилик тамойилига мос 
бўлганлиги учун ижодий саволлар, 5-, 6-, 7-саволлар оддий саволлар.Ўқитувчи саволларни 
берганда, агар бола кундалик ҳаётида бу ишларни бажарган бўлса, завққа тўлиб жавоб 
беради. Эринчоқ, дангаса болалар эса уялиб, мулзам бўлиб қолади. Буни уларнинг гапириш 
оҳангидан сезиб олса бўлади.ўқувчилар меҳнат қилиш, аҳиллик инсоннинг энг яхши 
хислатлари эканлиги ҳақида хулоса чиқаради. Дангаса болалар ҳам ўз камчилигини 
тўғрилашга ҳаракат қилади. Дарс давомида ўқитувчи ўқувчилар ўртасида аҳиллик, 
бирдамликни янада мустаҳкамлашга эришади.ўқувчиларда инсонийлик, меҳр-оқибат, бир-
бирига ёрдам бериш, меҳнат қилиш каби яхши хислатлар шаклланади.
Бугун фан ва техника тараққий этган даврда янги ахборот-коммуникация 
технологиялари ўқув жараёнида муҳим ўрин тутмоқда. Ахборот - коммуникация 
технологияларларининг ўқувчиларни табақалаштириб ўқитишдаги имконияти каттадир. 
Синфдаги ўқувчиларнинг ўзлаштириш ва қобилиятига қараб тоифаларга ажратиб, ҳар қайси 
ўқувчининг билимига қараб топшириқлар тайёрланади.
3-синф она тили фанидан ”