The noun and its grammatical categories in the english and uzbek languages

shelf. (Kitobingizni tokchaga qo‘ying. ) 
Bunday holda ot o‘zbek tilida egalik qo‘shimchasiga ega bo‘lsa, artikl o‘rnida 
qaratqich olmoshi ishlatiladi: Put it into your pocket. (Buni cho‘ntagingizga 
soling.) 
Avval eslatilgan shaxs yana takrorlansa: When I entered the room, I saw a man 
standing at the window.The man was very old. (Xonaga kirganimda deraza oldida 
turgan bir odamni ko‘rdim. Bu odam juda qari edi.) There lived an old doctor in 
a small town. The doctor was known to everybody in the town as a very kind man.( 
Bir kichkina shaharda bir doktor yashar edi. Bu doktorni mehribon shaxs sifatida 
kichkina shaharda hamma bilar edi.) 
Mazkur qoidaga hamma vaqt ham rioya etib bo‘lmaydi: At the port we saw a 
steamer which was being loaded with grain. It was a steamer of 6000 tons. 

---

(Portda biz don yuklanayotgan bir paroxodni ko‘rdik. Bu 6000 tonnalik paraxod 
edi). 
Bu holda a steamer so‘zi ikkinchi marta ishlatilganda mazkur paraxodni emas, 
balki paraxodning turini ifodalaydi. 
1.Dunyoda yoki mazkur sharoitda yakka bo‘lgan predmetni ifodalaydi: The earth 
is millions of kilometers from the sun. (Yer quyoshdan millionlab kilometr 
uzoqda.) When the bel rings the teacher enters the room.( O‘qituvchi xonaga 
qo‘ng‘iroq chalinganda kiradi.) 
2.Mazkur sinfga yoki aniq sharoitga tegishli predmetlar ko‘zda tutilsa, 
ko‘plikdagi otdan oldin the ishlatiladi: Lake Baykal is the deepest of all the lakes 
in the world. (Baykal ko‘li dunyo ko‘llari orasida eng chuquri.) Give me a list of 
the students. (Talabalarning ro‘yxatini bering.) The students of our Institute learn 
foreign languages.(Institutimizning talabalari xorijiy tillarni o‘rganadilar.) 
Lekin quyidagi gapda studentsdan oldin the qo‘yilmaydi, chunki bu holda 
talabalarning barchasi inobatga olinmaydi: He teaches English to the students of 
our Institute.( U institutimiz talabalariga ingliz tilini o‘qitadi (talabalarning 
barchasiga emas). 
Quyidagi hollarda the umumlashtirish uchun ham ishlatiladi: 
1.Bir sinfga kiruvchi barcha predmetlar o‘rnida birlikdagi otdan oldin the 
ishlatiladi: The pine grows to in northern countries. (Sosna shimoliy 
mamlakatlarda o‘sadi. ) 
2.Otlashgan sifat va sifatdoshlardan oldin the ishlatiladi: The wounded were 
taken the hospital. (Yaradorlar shifoxonaga olib borildi). The poor in this country 
live in the slums.( Bu mamlakatdagi kambag‘allar ko‘rimsiz uylarda 
yashaydilar.) 
 
 
 The use of the article with the nouns having the attribute 
(Aniqlovchili otlarda artiklning ishlatilishi) 
Agar otning aniqlovchisi aniqlovchi ergash gap, sifatdosh konstruksiyasi yoki 
predlogli konstruksiya bilan ifodalangan bo‘lsa, ot aniq, noaniq artikl, artiklsiz 

---

yoki some/any olmoshlari bilan ishlatiladi. Bu esa aniqlovchining xususiyatiga 
bog‘liq: 
1. Aniqlovchi shaxs yoki predmetni shu sinfga kiruvchi boshqa shaxs va 
predmetlardan ajratib, individuallashtirsa, aniq artikl ishlatiladi: I liked the film 
that I saw yesterday. (Kecha ko‘rgan filmni yoqtirdim.) The books brought by 
my falther are very interesting.( Dadam keltirgan kitoblar juda qiziqarli. ) I have 
lost the key of my room.( Xonaning kalitini yo‘qotdim.) The apples on that tree 
are quite ripe.( U daraxtdagi olmalar yaxshi pishgan.)