The economy of enterprise


Умумий ва умумлаштирувчи кўрсаткичлар



Download 2,45 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/196
Sana10.02.2023
Hajmi2,45 Mb.
#909942
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   196
Bog'liq
56-y-Korxona-iqtisodiyoti.-Oquv-qollanma.-Э.Х.Махмудов.-М.Ю.Исаков.-T-2006.

Умумий ва умумлаштирувчи кўрсаткичлар
корхонада ишлаб чиқариш 
ривожланишининг йўналиши ва даражасини акс эттиради. Бундай 
кўрсаткичлар қаторига ишлаб чиқарилаётган маҳсулот ҳажми, меҳнат, таннарх 
ва жамғармалар бўйича кўрсаткичларни киритиш мумкин. 
Хусусий кўрсаткичлар
умумлаштирувчи кўрсаткичлар асосини ташкил 
қилувчи алоҳида элементларни, масалан, материал, ёқилғи, энергия ва шу 
кабиларнинг маҳсулот таннархидаги салмоғини тавсифлайди. Шунингдек, бу 
кўрсаткичлар асосий кўрсаткичлар даражасига таъсир ўтказувчи алоҳида 
омилларни ҳам тавсифлаб беради. Масалан, ёрдам кўрсатувчи ишчилар 
салмоғининг меҳнат, ишлаб чиқариши даражасига таъсири; асбоб-ускуналарни 
иш билан таъминлаш коэффициентининг ишлаб чиқарилаётган маҳсулот ҳажми 
ва корхона ишлаб чиқариш дастурининг бажарилишига таъсири; хом ашё ва 
материаллардан 
фойдаланиш 
коэффициентининг 
маҳсулот 
таннархи 
пасайишига таъсири ва ҳоказолар. 
Умумлаштирувчи ҳамда хусусий кўрсаткичлар иккита категорияга - 
миқдор (абсолют) ва сифат (нисбий) категорияларига бўлиниши мумкин. 
Миқдор кўрсаткичлари
корхонанинг ишлаб чиқариш ва хўжалик 
юритиш фаолиятини ҳажм ўлчамида изоҳлайди. Бундай кўрсаткичлар қаторига 
ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар миқдори, ишлаётган ходимлар сони ва 
меҳнатга ҳақ тўлаш фонди, машина ва асбоб-ускуналар парки, ишлаб чиқариш 
дастурини амалга ошириш учун зарур бўлган материаллар миқдори, цех ҳамда 
иш жойлари сони ва ҳоказоларни киритиш мумкин. 
Сифат кўрсаткичлари
корхонанинг ишлаб чиқариш фаолиятидаги 
ўзгаришларни нисбий катталиклар: меҳнат маҳсулдорлигининг ўсиши, 
маҳсулот таннархининг базис даврга (ёки режа ҳисоботига) нисбатан фоизларда 
камайиши, маҳсулотнинг тўлиқ таннархига нисбатан фоизларда даромад 
ҳажми, корхона рентабеллик даражасининг ўсиши ва шу кабилар ёрдамида 
тавсифлайди. 
Сифат кўрсаткичлари аксари ҳолларда пул қийматида ифодаланиши 
сабабли, корхоналарнинг хўжалик фаолиятини режалаштириш ва таҳлил қилиш 
амалиётида асосий ва айланма фондлар, асбоб-ускуналар, сарфланаётган 
ёқилғи, энергия ва бошқа материаллар каби 

Download 2,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   196




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish