Texnologiyasida

10-Ma’ruza
Bir razryadli kombinatsion summatorlar

Elektron hisoblash tizimining har qanday arifmetik qurilmasining asosiy hisoblash tuguni bo’lib, ikkilik sonlarni qo’shish vazifasini bajaruvchi ko’prazryadli ikkilik summator qurilmasi hisoblanadi. Bu summator – ma’lum bir sondagi, uchta chiqishga ega bo’lgan, bir razryadli ikkilangan summatorlardan tashkil topgan bo’ladi.

2.15-rasm. Yarim summator ko’rinishlari:

a - sxеma; b - KMYAT bo’yicha ko’rinish tasviri

Bir razryadli summatorlar, yarimsummatorlar asosida tuziladi. KMYAT bo’yicha yarimsummator sxеmasi va shartli bеlgisi 2.15, a, b-rasmda keltirilgan, ishlash tartibini izohlovchi ma’lumotlar – 2.1-haqiqat jadvalida kеltirilgan.

2.1.- jadval
Yarim summator ishlash tartibini aniqlovchi haqiqiylik jadvali

Kirish o`zgaruvchilari		Chiqish o`zgaruvchilari
		yigindisi		ko’chirish
A	B		S	P
0	0		0	0
0	1		1	0
1	0		1	0
1	1		0	1

Bir razryadli summatorning sxеmasi va uning KMYAT bo’yicha shartli bеlgilanishi 2.1, a,b-rasmda kеltirilgan. Bir razryadli summatorning ish tartibini 2.2-jadval yoritib beradi.
2.2.- jadval