|
ll-jadvat
A jratm a nomi
Yozilishi
M iqdori
(oshluvchi modda)
A rbutin
Damlama
10,0 : 200
1,95
9,07
Qaynatma
10,0 : 200
3,26
13,16
Rp:
D ecocti foliorum U vae Ursi 10,0 - 180 m l
D.S. Bir osh qoshiqdan kuniga 2 m ahal ichilsin.
Shuning uchun ham toloknyanka bargidan, X DF ko'rsatmasiga
binoan damlama emas, qaynatma tayyorlanadi.
21S
www.ziyouz.com kutubxonasi
E F IR M O Y I S A Q L O V C H I 0 ‘S IM L IK L A R D A N
D A M L A M A T A Y Y O R L A S H
Ajratmaga ko‘p miqdor efir moyi ajralishini ta'minlash uchun efir
moyi saqlovchi o‘simliklardan damlama maxsus infundir idishlarda
tayyorlanadi. Damlama tayyorlashda aralashtirish yoki sovitilmagan
ajratmani suzish mumkin emas. 0 ‘tkazilgan tajribalar natijasi shuni
ko‘rsatadiki, X DF bo‘yicha damlama tayyorlash boshqa usullarga
nisbatan ancha ustunlikka ega.
Bu guruhga kiruvchi o'simliklardan tayyorlangan damlama va
qaynatmalar o‘zining yopishqoqligi bilan ajralib turadi. Ular yuqori
molekulali moddalar shilimshiqlar ajralib chiqishi bilan tushuntiriladi.
Bu guruhga kiruvchi ajratmalar xuddi kamedlar va kraxmallardan
tayyorlangan ajratmalar kabi shilimshiqlar deb ataladi.
Rp.:
In fu si foliorum M en th ae p ip e re tae 100,0
N atrii brom idi 1,0
M.D.S.. 1 osh qoshiqdan kuniga 2 mahal ichilsin
Hisoblash:
Yalpiz bargi (1 : 10) - lOg
Suv shimish koeffitsiyenti = 2,4
Natriy brom lg
Tozalangan suv -124 ml
100+ (10x2,4)= 124 ml
um. hajmi - 100 ml.
Tayyorlash: Infundir stakaniga 10 g 3 mm gacha maydalangan
yalpiz bargi olinadi, uni ustiga 124 ml tozalangan suv quyiladi va
infundir stakan qopqog‘i jips yopiladi. So'ngra qaynab turgan infundir
apparatiga 15 daqiqa damlab qo'yiladi, ammo aralashtirilmaydi, chunki
ta'sir qiluvchi moddasi - efir moyi uchib ketadi. Keyin xona haroratida
45 daqiqa davomida qopqog‘i jips yopilgan holatda sovitiladi. Keyin
yordamchi idishga 2 qavatli dokadan o'tkazib, qoldiq siqiladi. So'ngra 1 g
natriy brom eritib, qayta suziladi va damlama hajmi 60 ml ga yetkaziladi,
Tayyor mahsulot jihozlab bemorga beriladi. «lchish uchun», «Salqin
joyda saqlansin», «Ishlatishdan oldin chayqatilsin».
216
www.ziyouz.com kutubxonasi
DAMLAMA VA QAYNATMALARGA DORIVOR
MODDALAR QO'SHISH
Suvli ajratmalar ko'pincha murakkab dori preparatlarning tarkibiy
qismi boiib, ular dori moddalarini critish uchun erituvchi sifatida ham
ishlatiladi Buning natijasida damlama va qaynatmalardan murakkab dori
shakli hosil boiadi. Agar bular ichishga moijallangan boisa, miksturalar
deb nomlanadi. Miksturalarni tayyorlash uchun dori moddalari suzilgan
va sovitilgan damlama va qaynatmalarda eritiladi va yana bir bor
suziladi. Dori moddalarning konsentrlangan eritmalarini ishlatilishi
hu hollarda ruxsat etilmaydi. Sharbatlar, xushbo'y suvlar, spirtli ajrat-
malar, suyuq ekstraktlar tayyor damlama va qaynatmalarga hajm
bo'yicha oxirida qo'shiladi Agarda ekstrakt-konscntratlar ishlatilsa, dori
moddalarning konscntrlangan eritmalari ishlatilishi mumkin.
Rp:
In fu si herbae T herm opsidis 0,1-150,0
N atrii hydrocarbonatis
N atrii benzoatis 1,0
L iquoris A m m onii anisatis 1 m l
S irupi A lthaeae 20,0
M .D.S. 1 osh qoshiqdan kuniga 3 m ah al ichilsin.
Suzilgan va sovitilgan tayyor qaynatmada natriy gidrokarbonat va
natriy benzoat tuzlari eritilib, filtrlanadi. So‘ng gulxayri sharbati va
oxirida novshadil arpabodiyon tomchisi qo‘shiladi.
Rp:
In fu si herbae A donidis vernalis 6 ,0 -1 5 0 ,0
N atrii brom idi 2,0
C odeini phosphatis 0,2
M .D .S. 1 osh qoshiqdan kuniga 3 m ahal ichilsin.
Bu miksturani tayyorlashda adonis damlamasini 2 qismga ajratiladi,
1-sida natriy bromid 2-sida kodein fosfat eritiladi.
Tayyorlangan eritmalar shundan keyingina bir-biriga qo'shiladi.
Aksincha erimaydigan kodein bromid hosil bo‘Iib cho'kmaga tushishi
rnumkin.
Rp:
D ecocti rad. Polygalae tenuifoliae ex 10,0-200,0
E lexiris pectoralis 5,0
N atrii hydrocarbonatis 3,0
M .D .S. 1 osh qoshiqdan kuniga 3 m ahal ichilsin.
217
www.ziyouz.com kutubxonasi
Sapomnlarning ko‘p miqdor ajralib chiqishini ta'minlash uchun
qaynatma tayyorlash jarayonida 1 gr natriy gidrokarbonat qo‘shiladi,
qolgan miqdor csa tayyor boigandan keyingina eritiladi. Oxirida ko'krak
eliksiri qo'shiladi.
Rp:
D ecocti rad. R hei 5,0 -1 8 0 ,0
M agnesii su lfatis 5,0
01. M enthae p ip e ritae gtt. 111
S irupi S im plicis 15,0
M.D.S. 1 osh q o sh iq d a n k u n ig a 3 m ahal ichilsin.
Tayyor bo'lgan qaynatmada magniy sulfat eritiladi va unga sharbat,
yalpiz moyi aralashmasi qo‘shiladi.
Rp:
D ecocti c o rticis Q u ercu s 10,0-15,0
A lu m in is 2,0.
G lycerini 15,0.
M .D.S. O g 'iz n i c h a y ish uchun.
Suzilgan va sovitilgan qaynatmaga glitserin eritmasi aralashtiriladi
hamda suvda eritilgan achchiqtosh tolqoni qo'shiladi Achchiqloshni oldin
qo‘shish oshlovchi moddalarning cho'kmaga tushishiga sabab boMadi.
SHILIM SHIQ SAQLOVCHI 0 ‘SIMLIKLARDAN SUVLI
AJRATM ALAR OLISH (MUCILAGO - SHILIM SHIQ)
0 ‘simlik shilliq moddalari suvda yaxshi erib kolloid eritma hosil
qiladi.
Bu guruhdagi suvli ajratmalarni oddiy qilib shilimshiqlar deb atadik.
Bular quyuq bo‘lib YuMB eritmalar hisoblanadi.
Shilimshiq eritmasi tarkibidagi modda-zarracha suv bilan yaxshi
qovushadigan zarracha bo'lib, u shu xususiyati bilan osilma zarracha-
sidan farqlanadi.
U o‘z atrofiga suv molekulalari qavatini to‘playdi. Bu suv qavati
shilimshiq zarrachalarini eritma tarkibidagi turg‘unligini ta'minlaydi.
Agar shilimshiq zarrachalari qavatidagi suv molekulasini olib qo‘ysak
(masalan, spirt qo'shilsa) unda shilimshiq zarrachalari cho‘kmaga tushadi.
Shilimshiqlarda yuqori qovushqoqlik bo‘kuvchanlik va boshqa
YuMBni xususiyatlari namoyon bo'ladi. Ularni huqnalar (klizmalar)
tarkibida, stabilizator va emulgatorlar sifatida ishlatiladi. Shilimshiqlar
218
www.ziyouz.com kutubxonasi
tayyorlash uchun turli xil o'simlik xomashyolaridan foydalaniladi.
(Gulxayri ildizi, salep tuganagi, zig‘ir urug'i, behi urug'i), Ularni
tayyorlash usullari o'simlik xomashyosini gistologik tuzilishi va uni
kimyoviy tarkibini hisobga olgan holda tanlanadi.
Gulxayri ildizi shilimshigM
Rp:
Inf. radicis A lth aeae 100,0
D.S.
Do'stlaringiz bilan baham: |
