Texnologiyasi


Maydalash chiqindilari  asosidagi qum



Download 3,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/163
Sana21.01.2022
Hajmi3,98 Mb.
#397305
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   163
Bog'liq
fayl 1473 20210817

  Maydalash chiqindilari  asosidagi qum 
           Beton  uchun  yaroqli  qum  tog‘  jinslarini  maydalash  orqali  olinadi, 
ayniqsa  tabiiy  qum  mavjud,  lekin  talabga  javob  bermaydigan  tumanlarda  ko‘p 
ishlab  chiqariladi.  Maydalash  chiqindilari  asosidagi    qum  olishda  magmatik, 
cho‘kindi va metamorfik yoki zich tog‘ jinslari, xamda shag‘al ishlatiladi.  
            Dastlabki tog‘ jinslari suvda saqlagan xolatda mustaxkamligi bo‘yicha 
maydalash  chiqindilari  asosidagi  qum  4  ta  markaga  bo‘linadi  (tog‘  jinsi 
mustaxkamligi  chegarasi  100.  80.  60  va  40  MPa  dan  kam  bo‘lmasligi  kerak). 
Magmatik    va  metamorfik  tog‘  jinslarining  mustaxkamlik  chegarasi  60MPa  dan 
kam  bo‘lmasligi  cho‘kindi  tog‘  jinslari  esa  40MPa  dan  kam  bo‘lmasligi  kerak. 
Dastlabki  tog‘  jinslarining  mustaxkamligidan  tashqari  ularning  tarkibi  xam 
muximdir.  Izlanishlar  shuni  ko‘rsatadiki,  maydalangan  qum    donalarining  shakli 
ikkita faktorlarga bog‘liq: maydalangan jinslar strukturasiga va maydalash usuliga.  


61 
 
Eng  yaxshi  qum  mayda  va  o‘rta  donadorlikdagi  tog‘  jinslarini  maydalashda 
olinadi. Bunday qumning donalari yuzasi mikrorelefining balandligi 170-190mkm 
ni tashkil etadi, bu esa uning betonda sement bilan bog‘lanishini ta’minlaydi. Yirik 
donadorni yopiq kristal va shishasimon shakldagi qumlar olinadi. Ularning yuzasi 
mikrorelefi kichik balandlikka ega.  
Bundan  tashqari  kichik  donadorli  yarim  mineralli  tarkibli  tog‘  jinslari 
(masalan,  granit)  ni  maydalash  orqali  monomineral  tarkibli  (kvars,  dala  shpati, 
slyuda)  qum  donalari  olinadi,  u  esa  sement  toshida  kichik  bog‘lanishi  bilan  farq 
qiladi.  Tog‘  jinslarini  maydalash  usuli  maydalash  usullariga  bog‘liq.  SHu  narsa 
aniqlanganli  jinslarni  siqish  prinsipi  asosida  ishlaydigan  maydalash  uskunalari 
(jag‘li,  konusli,  valkli)da  ko‘p  miqdorda  plastinkasimon  va  ninasimon  shakldagi 
qum  donalari  olinadi,  zarb  ta’sirli  maydalagichlarda  esa  (bolg‘ali)-nisbatan  kam 
olinadi.  
O‘zRST talabiga ko‘ra qum donalari shakli kubga yaqin bo‘lsa, u xolda uning 
bo‘shliqligi xam kichik bo‘ladi, o‘z navbatida betonda sement sarfi xam kamayadi. 
Maydalangan  qumlarning  donadorlik  tarkibiga  yuqorida  keltirilgan  talablar 
qo‘yiladi.  
Agar  tog‘  jinsi  chidamsiz  ruda  minerallari,  kremnezemning  amorf  turlari  va 
boshq  asalbiy  qo‘shimchalardan  tashkil  topmasa,  u  xolda  qum  olishda 
maydalashda  faqat  chang  (tosh  kukuni)  keraksiz  maxsulot  sifatida  chiqadi.  Qum 
tarkibidagi  chang  tabiiy  qumdagi  gil  singari  beton  uchun  salbiy  tasiri  kam,  shu 
sababli standartga ko‘ra chang bo‘lishi 1-3%gacha ruxsat etiladi.  
Maydalangan qum asosidagi betonda to‘ldiruvchilarning bog‘lanishi va uning 
mustaxkamligi    tabiiy  kvars  qum  asosida  betonga  nisbatan  yuqori  bo‘lib,  nafaqat 
siqilishga  balki  cho‘zilishga  xam  yaxshi  ishlaydi.  Bunday  betonlar  sovuqqa 
chidamliligi va boshqa xususiyatlari bilan ajralib turadi. Biroq xozirgi vaqtda tosh 
maydalash chiqindilarining 5mm dan kichigi qurilishda kam ishlatiladi, ya’ni tosh 
chaqir  toshi  ishlab  chiqarishda  bu  massa  katta  xajmda  chiqadi.  Bu  sanoat 
chiqindilaridan  tosh  kukunini  ajratish  (suvda  yuvish  yoki  quruq  boyitish  ) 


62 
 
natijasida  beton  uchun  sifatli  qum  olish  mumkin.  Maydalash  chiqindilari  asosida 
va boyitishda olingan qum O‘zRST da  nazarda tutiladi. 

Download 3,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish