Texnologiyasi fakulteti t. R. Abdurashidov nomidagi «yuqori molekulali birikmalar va plastmassalar texnologiyasi» kafedrasi

2-rasm. Yeng usulida pyonka olish usullari 
a) Tepaga yo‗naltirish; 
b) Pastga yo‗naltirish ; 
c) Gorizontal yo‗naltirish. 
Bularning ichida eng keng tarqalgani (a) holati. Uning avzalligi: Yeng 
xolatdagi plyonka tortuvchi vallarda osilib turadi buning natijasida puflanish 
zonalarida (kallak yaqinida) minimal yuk tushadi. Yengga to‗g‗ri keladigan yuk 
uning og‗irligiga ko‗ra perimetr bo‗yicha teng taqsimlanadi, buning natijasida 
buyum bir hil qalinlikka ega bo‗ladi. Ham qalin ham nixoyatda yupqa plyonkalar 
olinishi ta‘minlanadi. Ishlab chiqarish maydoni minimal darajadadir. [11] 
Kamchiliklari esa: yeng yuqoriga sekinlikda tortiladi. Bu qo‗shimcha 
sovitish tizimlarini talab qiladi. 
Pastga yo‗naltirish (b) tizim bo‗yicha plyonka olinishida yeng o‗z-o‗zidan 
uzilib va cho‗zilib ketishi mumkin. Shu bilan birga yeng tezda soviydi. Bu o‗z 
navbatida yupqa va tiniqroq plyonka olish imkonini beradi va qurilma balandligini 
kamaytiradi. 
Gorizontal yo‗naltirish (c) tizimida, bu holatda puflab plyonka olish 
afzalliklaridan ko‗ra kamchiliklari ko‗proq. Bu tizimda puflanayotgan yeng osilib 
qoladi. Perimetr bo‗yicha sovitilishi va kuchlanish notekis bo‗ladi. Buning 
natijasida yeng har xil qalinlikda va ko‗ndalang kesimda har xil mustaxkamlikka 
ega bo‗lib qoladi. Shuning uchun gorizontal yo‗naltirish (c) tizimdan yuqori talab 

---

18 
qo‗yilmaydigan plyonkalar, qalinligi 0.2 mm dan boshlab puflashning minimal 
ko‗rsatkichlarida, shuningdek PVX polimeridan olinadigan ko‗piruvchi va 
haroratga sezgir plyonkalar olishda qo‗llaniladi. 
Loyihalanayotgan bitiruv malakaviy ishida puflanayotgan yengni tepaga 
yo‘naltirib plyonka ishlab chiqarish tanlandi. 

---

19 
LOYIHALANAYOTGAN