Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

Fazaviy  manipulyatsiyalash.  Zamonaviy  raqamli  mobil 
radioaloqa  tizimlarida  M-lik  fazaviy  manipulyatsiyalash  (ikkilik,       
4-sathli va h.k.) tizimlari qo‘llaniladi. 
Fazaviy  modulyatsiyalashda      radiosignal  fazasining  oniy 
qiymati 
modulyatsiyalanmagan 
tashuvchi 
tebranish 
fazasidan 
modulyatsiyalovchi  signal  oniy  qiymatiga  bog‘liq  bo‘lgan  qiymatga 
og‘adi: 
 
s[t, u(t)] = A∙cos{2nf
0 
t + φ[u(t)]} = Re[A∙exp{jφ[u(t)]} exp{j2nf
0 
t}]   (1.4) 
           
Bu ifodadan kelib chiqadiki, u(t) modulyatsiyalovchi signalda bo‘lgan 
uzatiladigan  ma’lumotlar  s[t,  u(t)]  uzatiladigan  signalning  kompleks 
og‘masiga kodlangan: 
 
                         Á(t) = A∙exp{jφ [u(t)]}                                               (1.5) 
 
Kompleks og‘ma tushunchasi raqamli aloqa ham nazariyasi, ham 
texnikasi uchun juda muhim hisoblanadi va sezilarli rolni o‘ynaydi. 
Raqamli 
fazaviy 
modulyatsiyalashda 
tashuvchi 
modulyatsiyalanmagan  tashuvchi  tebranish  joriy  fazasidan  turli 
qiymatlar  yakuniy    soniga  farq  qilishi  mumkin.  Ikkilik  fazaviy 
manipulyatsiyalashda  (FM-2)  bunday  qiymtlar  sifatida  odatda  0°  va 
180°  tanlanadi.  Zamonaviy  aloqa  tizimlarida  ko‘pincha  bitta  kanal 
simvolida  uzatiladigan  ma’lumotlarning  birdaniga  bir  necha  bitlarini 
taqdim  etish  uchun  fazaviy  burchaklarning  katta  to‘plami  ishlatiladi. 
Masalan, ikkita bitlardan bo‘lishi mumkin ketma-ketliklar qiymatlarini 
taqdim  etish  uchun  to‘rtta  turli  xil  45°,  135°,  –  45°,  –135°  fazaviy 

---

51 
 
burchaklar  ishlatilishi  mumkin  (FM-4  tizimi).    Uch  bitli  so‘zning 
bo‘lishi  mumkin  qiymatlarini  to‘rtta  bitli  so‘zning  sakkizta  turli 
fazaviy  burchaklaridan  guruh  (FM-8  tizimi)  –  16  ta  fazaviy 
burchaklardan  guruh  bilan  (FM-16  tizimi)  va  h.k.  taqdim  etish 
mumkin.