Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

Xususiyatlari/Funksiya 
Xarakteristika 
Aloqa turi 
Radioto‘lqinlar 
Chastotalar diapazoni 
868, 902 va 2400 MGs 
Kanallar soni 
2,4 GGs (16 ta kanallar), 915 MGs (10 
ta kanallar) va 868 MGs (1ta kanal) 
Batareyaning xizmat 
ko‘rsatish muddati 
100 dan 1000 gacha va undan ortiq 
kunlar 
Uzatish usuli 
Direct Sequence Spread Spectrum 
(DSSS) to‘g‘ri ketma-ketlik usulida 
spektrni kengaytirish 
Ulanish vaqti 
30 ms 
Uzatish quvvati  
1 mVt 
Ma’lumotlarni uzatish tezligi  250 Kbit/sgacha 
Ishlash masofasi 
70 mgacha 
Tarmoqdagi uzellar soni 
65 536 (64-bitli manzillar), 264 (16-
bitli manzillar) 
Ma’lumotlarni himoyalash  
128 bitli kalit uzunligili AES algoritmi 
bo‘yicha shifrlash 
Manzillashtirish  
MAS darajadagi noyob 64-bitli manzil, 
qo‘shimcha 16-bitli manzil  (PAN-ID) 
 
UWB  bu  qisqa  10  metrlargacha  masofalarga,  yuqori  o‘tkazish 
qobiliyatli (480 Mbit/sgacha) va past iste’mol quvvatli ma’lumotlarni 
uzatish  uchun  mo‘ljallangan  simsiz  texnologiya  hisoblanadi.  UWB 
radiokanallari  bo‘yicha  ma’lumotlarni  uzatishda  ortogonal  tashuvchi 
chastotalar  bo‘yicha  multiplekslash  (OFDM,  Orthogonal  Frequency 
Division 
Multiplexing) 
texnologiyasi 
bir 
necha 
chastotalar 
diapazonlari  bilan  birgalikda  ishlatiladi,  bu  chastotalar  keng 
diapazonlarining  ishlatilishini  talab  qiladi.  O‘tkazish  keng  polosalari 

---

189 
 
simsiz  lokal  interfeyslarni  tashkil  etishda  oldin  ko‘rib  chiqilgan 
Bluetooth texnologiyasidagi tezliklarga cheklashlarni  chetlab o‘tishga 
imkon  beradi.  SHuning  uchun  UWB  bu  yuqori  sifatli  multimediali 
kontentni,  masalan  videooqimni  simsiz  uzatish  uchun  echim 
hisoblanadi. Lekin UWB texnologiyaning afzalliklaridan biri shundan 
iboratki,  u  boshqa  simsiz  texnologiyalar  uchun  halaqitlarni  hosil 
qilmaydi,  chunki  modulyatsiyalashning  o‘ziga  xos  tamoyili  va 
tashuvchi  chastotaning  yo‘qligi  signalni  butun  spektr  bo‘yicha  oddiy 
fon  halaqitalar  sathlaridan  oshmaydigan  “oq  shovqin”  ko‘rinishida 
o‘ziga xos keng polosali “chaplanishiga” olib keladi. 
Ma’lumotlar paketlari USB 2.0 tranzaksiyalari tamoyili bo‘yicha 
shakllantiriladi va endi TDMA (Time Division Multiple Access) vaqt 
bo‘yicha  kanallar  ajratiladigan  ko‘p  tomonlama  ulanish  protokoli 
yordamida  tashiladi.  4  MGs  o‘tkazish  polosasidagi  har  bir  OFDM-
uzatish  100  ta  ma’lumotlar  paketlarini  o‘z  ichiga  oladi.  Paketlar 
formati  har  qanday  ma’lumotlarni  uzatish  tezligi  uchun  o‘zgarishsiz 
qoladi.  Oltita  paketlar  1,875  mks  davomiylikdagi  asosiy  paketni 
shakllantiradi, u keyinchalik aniq ma’lumotlar bitlariga o‘zgartiriladi. 
Standart 53,3 Mbit/s, 106,7 Mbit/s va 200 Mbit/s ma’lumotlarni 
asosiy almashlash tezliklarini, 80 Mbit/s, 160 Mbit/s, 320 Mbit/s, 400 
Mbit/s  va  480  Mbit/s  opsional  tezliklarni  qo‘llaydi.  Texnologiyaning 
yana  bir  afzalligi  trafikni  deyarli  oniy,  masshtablanuvchanligi,  ya’ni 
qurilmalar 
orasidagi 
masofaga 
bog‘liq 
ravishda 
masshtablanuvchanligi  hisoblanadi,  tezlik  53,3  Mbit/s  dan  480 
Mbit/sgacha chegaralarda o‘zgarishi mumkin. 
Simli USBlarga o‘xshashlik bo‘yicha, Wireless USB qurilmalari 
ulanishda olinadigan o‘z manziliga ega bo‘ladi. Har bir Wireless USB 
qurilma  bir  yoki  bir  necha  aloqa  kanallarini  qo‘llaydi.  Wireless  USB 
simsiz  tarmoq  infratuzilmasining  asosiy  elementlari  konsentrator  va 
radial liniyalar hisoblanadi. Bunday topologiyada xost-kontroller unga 
ulangan  qurilmalar  orasida  ulardan  har  biriga  vaqt  intervallari  va 
o‘tkazish polosasini ajratish bilan istalgan ma’lumotlar almashinuvini 
initsializatsiyalaydi.  Bog‘lanishlar  “nuqta-nuqta”  turiga  kiradi  va 
Wireless USB-xost va Wireless USB-qurilma orasida amalga oshiradi. 
Unga  mantiqiy  ulangan  qurilmalarli  (maksimal  127  tagacha)  xost 
norasmiy  Wireless  USB-klasterni  hosil  qiladi.  Wireless  USB-
klasterlar  minimal  o‘zaro  halaqitlarli  qoplanadigan  fazoviy  muhitda 
ishlaydi, bu radionurlantiruvchi qurilmalarning umumiy ishlash zonasi 
chegaralarida  bir  necha  klasterlarning  ishlashiga  imkon  beradi.       

---

190 
 
5.3-  jadvalda  Wireless  USB  aloqaning  asosiy  texnik  parametrlari 
keltirilgan. 
NFC.  Bu  kichik  masofalarga  ma’lumotlarni  simsiz  uzatish 
texnologiyasi  hisoblanadi.  Uzatish  modeli  elektromagnit  maydonni 
hosil qiladigan qurilma-initsiator va qurilma-nishonni o‘z ichiga oladi. 
Qurilma-nishon  ham  aktiv  (masalan,  boshqa  mobil  aloqa  qurilmasi 
yoki to‘lov terminali), ham passiv (RFID radio-belgi, kontaktsiz karta 
yoki  jevakcha)  bo‘lishi  mumkin.  Radio-belgilar  va  kontaktsiz 
kartalarning mavjud formatlari qo‘llanadi [26]. 
 
5.3- jadval  
Wireless USB aloqaning asosiy texnik parametrlari