Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

 
5.4. Radiochastotaviy identifikatsiyalash 
 
Keng  ma’lum  bo‘lgan  tovarlarni  shtrixli  kodlash  texnologiyasi 
tovarga  elimlanadigan  kodli  belgi  va  bu  kodlar  skaneri  yordamida 
amalga  oshiriladi.  Shtrix-kodlar  yordamida  belgilash  tovarlarni 
identifikatsiyalash  jarayonini  avtomatlashtirishga  va  bu  bilan  ularni 
ishlab chiqarish va iste’molchilarga etkazib berish jarayonlarida qayta 
ishlashga  sarflarni  keskin  qisqartirishga  imkon  beradi.  Lekin 
ko‘pincha  identifikatsiyalashning  ishonchliligini  kamaytiradigan  real 
ishlatish  sharoitlari  (chang,  ifloslanish  va  h.k.)  mavjud.  Bundan 
tashqari,  zamonaviy  logistika,  birinchidan,  identifikatsion  kodlarni 
o‘qish  masofasini  bir  necha  metrlargacha  oshirilishini,  ikkinchidan, 
ko‘plab  belgilarni  bir  vaqtda  o‘qish  imkoniyatini  ta’minlanishini  va 
nihoyat,  uchinchidan  fodalanish  ma’lumotlarini  belgiga  yozilishi 
imkoniyatlarini ishlatilishini talab qiladi. Aynan bu masalalarni RFID 
texnologiyasi yechadi [28]. 

---

194 
 
Shtrix  –  kodli  texnologiyalar  kabi  RFID  apparaturasi  belgi  va 
o‘qigichdan (skanerdan) tashkil topgan. Radiochastotalar diapazoniga 
bog‘liq ravishda RFID apparaturasi ikkita turli variantlarda ishlatiladi. 
Past  chastotalardan  yuqori  chastotalargacha  sohada  (30 
MGsgacha)  belgi  va  o‘qigich  birlamchi  chulg‘amiga  o‘qigich, 
ikkilamchi  chulg‘amiga  belgi  ulangan  transformatordagi  kabi  magnit 
maydon 
orqali 
o‘zaro 
ta’sirlashishadi. 
Magnit 
maydon 
kuchlanganligining  keskin  tushishi  tufayli  bunday  RFID  tizimlarning 
ishlash masofasi bir necha o‘nlab santimetrlarni tashkil etadi. 
  Ultra yuqori chastotalar sohasida  (UHF diapazon – 300 MGsdan 
3  GGsgacha)  belgi  va  o‘qigich  orasidagi  aloqa  elektromagnit 
to‘lqinlar  yordamida  amalga  oshiriladi  va  bunday  RFID  tizimlarning 
(passiv belgili) ishlash masofasi metrlar birliklarigacha ortadi. Ishlash 
masofasini  keyingi  10…100  metrlargacha  oshirilishi  yarim  passiv  va 
aktiv belgilar qo‘llanilishi bilan erishilishi mumkin. 
UHF  tizimidagi  passiv  belgili  RFID  tizimning  blok-sxemasi  
5.2- rasmda tasvirlangan. 
 
 
 
 
 
 
 
 
5.2- rasm.  UHF tizimidagi passiv belgili RFID tizimi 
 
Dipoldan  tashqari,  belgining  barcha  elementlari  yagona 
mikrosxema  –  chipga  integratsiyalanadi.  Shunday  qilib,  belgi  ikkita 
konstruktiv  qismlar  –  ko‘pincha  dipol  ko‘rinishidan  bajariladigan 
antenna va 216  baytgacha foydalanish xotirasi hajmili  ma’lumotlarga 
ega  bo‘lgan  chipdan  tashkil  topgan.  Maksimal  uzoq  masofalikka  va 
o‘qishning  ishonchliligiga  erishish  uchun  belgilarning  aniq  bir 
sharoitlarga moslashishi talab qilinadi. 
RFID  tizimlarining  aniq  bir  ishlash  sharoitlarining  xilma-xilligi 
ham  (ularning  ishlatilishi  sharoitlari  ham)    antennalar  va 
o‘qigichlarning  turli  variantlarini  –  qo‘lda  boshqariladigan,  olib 
yuriladigan va statsionar o‘qigichlar  va programmatorlar, doiraviy va 
 
Ахborot tarmog’i 
Ўқигич 
Belgi 
Dipol