Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

VAZIFA
. 
Qo‘l choklaridan namunalar bajarish. 
1. Gazlama namunasi qirralarini iroqi va ilgakli qaviqqatorlar bilan bukib tikish. 
Chokning eni va qaviqqatorning uzunligi 4–5 millimetr.
2. Gazlama namunasining qirralarini bir marta qayirib ko‘klab tiking. Chokning 
eni – 8 millimetr. 
3. Gazlama namunasi qirralarini ikki marta bukib ko‘klang, chokning eni – 
3 millimetr.
4. Gazlama namunasini birlashtirib salqi chok tiking.
Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
1. Qo‘l choklari nima maqsadda qo‘llaniladi?
2. Qo‘l choklarini bajarishda qanday qoidalarga rioya qilish kerak?
3. Qo‘l choklari necha turdan iborat?
4. Vaqtincha va doimiy qo‘l choklari nimasi bilan farq qiladi?
5. Qo‘l choklaridan foydalanib, mustaqil buyum tiking.

---

148
148
Tikuv mashinalari ixtiro qilingunga qadar barcha tikuvchilik buyumlari qo‘l 
choklari orqali bajarilgan. Qadimda qo‘l ishlarini bajargan ustalarni “oltin igna 
sohiblari”, “mo‘jiza sohiblari” deb qadrlashgan. Qo‘l mehnatiga ko‘p vaqt 
sarf lansa-da, o‘zining nozikligi, nafisligi bilan ajralib turgan. Qo‘l choklarini 
bajarishga qaraganda tikuv mashinasida ishlash bir qancha qulay.
Zamonaviy tikuv mashinalari bir qancha jarayonni bajarishga moslashgan bo‘lib, 
universal va maxsus tikuv mashinalariga bo‘linadi. Universal tikuv mashinalari 
baxyaqatorning barcha turini bajaradi, izma, tugma, kashta tikadi. Ulardan, asosan, 
uy sharoitida foydalaniladi. Uy sharoitida bir kishi biron-bir buyumni boshidan 
oxirigacha tikadi. Maxsus tikuv mashinalari esa ishlab chiqarish korxonalarida 
qo‘llangan bo‘lib, bitta jarayonni bir kishi bajaradi. Maxsus mashinalar o‘ziga xos