Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

 polotno to‘qishni amalda karton va ipda bajarish
Sarja to‘qilishida bo‘ylama ip ikkita ko‘ndalang ipni yopadi. Biri o‘tkazilib, yana 
ikki ko‘ndalang ipni yopadi. Har gal shunday tak rorlanadi. Sarja diagonal to‘qima 
bo‘lib, yumshoqdir. Uning o‘ziga xos xususiyatlari shundaki, to‘qilishda 3 tadan ortiq 
ip ishlatiladi. Har bir arqoq ipi tashlanganda to‘qilish naqshi bir ipga suriladi. Sarja 
usulida qalin, og‘ir (paxmoq, shotlandka, kashemir) gazlamalar to‘qiladi.
a)
d)
e)
f)
b)
Polotno to‘qishning 
karton va ipda 
bajarilishi.
Sarja to‘qilishining qog‘ozda bajarilishi.

---

137
137
1. Sarja to‘qishda ham xuddi polotno o‘rilishi kabi shu o‘lchamdagi 
oq va rangli qog‘ozlardan foydalaniladi hamda o‘sha tartibda 
kesib olinadi.
2. Rangli lentalar oq qog‘ozning orqa tomonidan o‘tkaziladi. Ular 
birinchi qatorda navbatma-navbat, goh 2 ta tanda ostidan, goh 
1 ta tanda ustidan o‘tkazib to‘qiladi.
3. Ikkinchi qatorda lentalarni birinchi 1 ta tanda ostidan, goh 
1 ta tanda ustidan va goh 2 ta tanda ostidan o‘tkazib to‘qiladi va 
oxirida yana orqa tomoniga chiqib tugaydi.
4. Uchinchi qatorda lentalarni goh 1 ta tanda ustidan va goh 2 ta 
tanda ostidan o‘tkazib to‘qiladi.
5. To‘rtinchi qator birinchi qatordagi kabi qaytadan boshlab to‘qiladi. 
Hamma qatorda lentalarning har ikkala uchini oq qog‘ozga 
yelimlab qo‘yiladi.
6. Tayyorlangan namuna ishchi daftarga yopishtiriladi.
Sarja to‘qish va uning amalda bajarilishi
Bo‘ylama ipning yo‘nalishini aniqlash 
Xohlagan b
uyumlarni tikish uchun bichganda, uning qismlari shakli buzilishiga 
va og‘ib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun matodagi bo‘ylama ipni aniqlash va 
yo‘nalishini esda tutish kerak. Matodagi bo‘ylama ipni aniqlashning asosiy belgilarini 
ko‘rib chiqamiz: 1) bo‘ylama ip doim matoning milki bo‘ladi; 2) matoni tortganda 
bo‘ylama iplar ko‘ndalang iplarga qaraganda kamroq cho‘ziladi; 3) bo‘ylama iplar 
silliq, ingichka va pishiq, ko‘ndalanglari yo‘g‘onroq, momiqroq va unchalik pishiq 
bo‘lmaydi.