Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

Kiyim fasonini tikish jarayonida o‘zgartirsa bo‘la dimi?
Maxsus kiyim turlari.
12-§.
BUYUMNI BICHISH VA TIKISH HAQIDA MA’LUMOT BERISH

---

160
160
o‘rgangunlariga qadar, gazlamani bichmasdan 
tanaga yopib, belbog‘, bog‘ich, arqonlar bilan 
bellari, yenglariga bog‘lab qulaylik hosil qil-
ganlar. Keyinchalik tananing o‘ziga gazlamani 
qo‘yib, bichilgan. Davrlar o‘tib, vitochka, yeng, 
yoqa kabi detallar kiyimning o‘ziga yopishtirib 
qo‘yilgan. Ushbu metod “Mulyaj metodi” bo‘lib, 
hozirgacha undan foydalanilib kelinadi. 
Ishlab chiqarish sanoatlari kirib kelgach, 
erkaklar kiyimini tikishda gavdadan o‘lchov 
olishga ehtiyoj paydo bo‘lgan. Ungacha ham 
ti kuvchilar, albatta, gavdadan o‘lchov olib 
bichishgan. Lekin yagona o‘l chov olish metodi 
bo‘lmagan. XIX asr o‘rtalariga kelib, “Gavdadan 
o‘lchov olib bichish yagona metodikasi” shakl-
lantirildi. Bichish ja rayoni za monga moslab, 
izlanishlar natijasida ta komillashib kel moqda. 
Gavdaga mos fason tanlash usullari.

---

161
161
Endi “modellash” va “konstruksiyalash” haqida. Har qanday buyumni bichishdan 
oldin tanlangan fasoniga qarab uning 
eskizi
tayyorlanadi. Ushbu bosqichga badiiy 
modellash deyiladi. Olingan o‘lchov asosida hisoblash formulasida o‘z o‘lchovini 
topib andaza chizishga 
konstruksiyalash
deyiladi. Hisoblash yo‘li orqali taxlama, 
koketka, burma, cho‘ntak va boshqa qir qimlarni tayyorlash 
texnik modellash
deyiladi. Albatta, bu ishlarni avval modelyer-rassom, so‘ngra konstruktorlar bajaradi. 
Uy sharoitida esa modelyer ham, rassom ham, konstruktor ham o‘zingiz bo‘lasiz. 
Shuning uchun kiyim tikishda quyidagi ketma-ketlikka rioya qilishingiz kerak.