Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
1. Nima sababdan tikuv mashinasini ishlatishdan oldin yo‘ riqnoma bilan 
tanishib chiqiladi? Uy-ro‘zg‘orda foy da laniladigan qanday tikuv 
mashinalarini bilasiz?
2. Tikuv mashinasini ishga tayyorlash jarayonida nimalarga ahamiyat 
berish kerak?
3. Tikuv mashinasida ipsiz tikishni bilib oldingizmi? Tikish jarayonida 
nimalarga rioya qildingiz?
4. Uyda mustaqil ipsiz tikishni mashq qiling.

---

154
154
11-§.
TIKUV MASHINASIGA Ip O‘RNATISH, MASHINA
 
CHOK LA RIDAN NAMUNALAR TIKISH
Mashinada baxyaqator tikishda nima larga rioya qilish kerak?
Tikuv mashinasining ignalari to‘mtoq, qiy shaygan, mo‘rt bo‘l mas ligi kerak. 
Mashinani ishga tay yorlash ostki va ustki iplarni o‘rnatish bilan boshlanadi. 
Tikayotgan buyum turiga, ya’ni gazlamaning qalin-yupqaligiga qarab igna va 
ip tanlanadi. Igna va ip to‘g‘ri tanlansa ish sifatli bajariladi. Paxta va zig‘ir tolali 
gazlamalarni tikishda 35–50-raqamli iplardan foydalaniladi. Ularning raqami 10 
dan 120 gacha bo‘ladi. Ularning o‘lchamlari raqami ortgan sari ip shuncha ingichka 
bo‘ladi. Ostki ip g‘altakka tikish jarayonining miqdoriga qarab o‘raladi. Har bir tikuv 
mashinasining o‘z g‘altagi bo‘ladi. Ish jarayonida faqat o‘sha g‘altakni ishlatish 
kerak. Shunda ish sifatli bajariladi.

---

155
155
 
8-amaliy mashg‘ulot
Ostki va ustki iplarni o‘rnatish
 
1. G‘altakni qo‘yish moslamasi.
2. Ipni yo‘naltirgich (orqa).
3. Ipni yo‘naltirgich (old).
4. Ustki ipni taranglovchi 
regulator.
1
2
3
4
Ustki ipni o‘rnatish
5. Chegaralovchi prujina.
6. Ipni yo‘naltiruvchi richag.
7. Ip yo‘naltiruvchi.
8. Igna quloqchasi.