«Texnologik ta’lim» kafedrasi " Standartlashtirish, metrologiya, va sertifikatsiya"

15-Mavzu: Chekli kalibrlar bilan sillq silindrsimon yuzalar o’lchamlarini nazorat qilish

Ishdan maqsad: Chekli kalibrlar bilan silliq tsilindrik yuzalarning o’lchamlarini nazorat qilish bilan tanishish.
Kerakli asboblar: adabiyotlar, Chekli kalibrlar

Nazariy qism
. Kalibr - bu berilgan chiziqli va burchakli o’lchamlar bilan aniqlanadigan mahsulot elementlari geometrik parametrlarini nusxalaydigan va mahsulot elementlari bilan yuzalariga chiziqlar yoki nuqtalar orqali tegib turuvchi nazorat vositasidir Chekli deb mahsulot materiali максимумi />тіп) va минимумi (
Kalibrlar Типlari (ГОСТ 27284-87)
- ishchi yuzalar shakli bo’yicha: silliq, konussimon, rezbali, shponkali, shlitsli, profilli;
- vazifasi bo’yicha: o’tuvchi, o’tmaydigan,elementli, kompleks, ishchi, qabul, nazorat , o’rnatish, navlarga ajratuvchi ,chuqurlik(balandlik), chiqiqlar uchun;
- konstruktiv belgilari bo’yicha: kalibr probka kalibr, kalibr -skoba, kalibr -halqa, kalibr -vtulka,
180 mm gacha o’lchamda teshiklar(а) va vallar(б) uchun cheklu kalibrlar dopusk maydonlarining joylashuvi 1 – mahsulot dopusk mayduni; 2 – ishchi kalibr dopusk maydoni

. 5.rasm 180 mm dan katta o’lchamlarda teshiklar (a) va vallar(b) chegaraviy kalibrlari dopusk maudonlarining sxemalari . 1- mahsulot dopusk maydoni; 2- ishchi kalibr dopusk maydoni; 3 – nazorat kalibri dopusk maydoni
5. Kalibrlarning sxamatik ko’rinishi


5. Teshik va vallarni nazorat qilish uchun rostlanmaydigan kalibrlar
Ishni bajarish tartibi
1. Kalibrlar Типlari bilan tanishish.
2. chegaraviy kalibrlari dopusk maudonlarining sxemalari bilan tanishish.
3. Kalibrlarning sxamatik ko’rinishi bilan tanishish.

Nazorat savollari
1. Kalibr deb nimaga aytiladi?
2. Kalibr asosiy parametrlari qaysilar?
3. Kalibrni qaysi usullar bilan aniqlash mumkin?
4. Kalibrning tuzilishi va ishlash prinsipini tushuntirib bering.