Texnologik jihozlar va ularning ekspluatatsiyasi

v) elektromexanik yuritma.
Elektromexanik yuritmaning asosiy qismlari bo’lib, elektrodvigatel va mavjud jihoz ishchi organi tezlik tartibotini uzatishlar soni orqali ta’minlab beruvchi uskuna hisoblanadi.
Elektromexanik kuch yuritmasini hisoblashda dastlabki ma’lumotlar bo’lib quyidagilar xizmat qiladi:
1) yuritmaning maqsadi va kinematik sxemasi;
2) yuritma etaklanuvchi validagi zaruriy quvvat yoki aylantirish kuchi;
3) etaklanuvchi valning burchak tezligi.
Yuqoridagi ma’lumotlar asosida yuritmaning etaklovchi validagi quvvat aniqlanadi:
kVt (8)
bu erda, N_yetaklan yuritma etaklanuvchi validagi quvvat, kVt
yuritmaning f.i.k.(yuritma konstrukstiyasi asosida aniqlanadi)
Etaklanuvchi valdagi quvvat aylantirish kuchi aylantirish tezligining qiymatlari asosida aniqlanadi:
kVt (9)
Bu erda, aylantirish kuchi, kg;
aylantirish tezligi, m/sek.

Shundan so’ng katalog bo’yicha mos elektrodvigatel tanlanadi, uning texnik tavsifi va etaklanuvchi valning berilgan burchak tezligi asosida yuritmaning uzatishlar soni aniqlanadi:

bu erda, n _etaklovchi - etaklovchi valning aylanishlar soni (elektrodvigatelning aylantirishlar soni), ayl/min.
n _etaklanuvchi - etaklanuvchi val aylanishlar soni, ayl/min.

Uzatishlar sonining qiymati asosida yuritma uchun me’yorlashtirilgan mahsulotlar tanlanadi (reduktor, variator) yoki yuritmaning konstrukstiyasi ishlab chiqiladi.

Yuqorida ko’rib chiqilgan kuch yuritmalarining barchasi ishlab chiqarish korxonalarida keng ishlatiladi.
Pnevmatik kuch yuritmalari tuzilishining soddaligi, yasalishining arzonligi bilan ajraladilar, ammo katta bo’lmagan kuch hosil qiladilar va havoni atmosferaga chiqarishda shovqin bilan ishlaydilar. Pnevmatik kuch yuritmalari asosan qisqich moslamalarida va yuk ko’tarish qobiliyati 500 kg gacha bo’lgan ko’targichlarda ishlatiladilar.
Pnevmatik kuch yuritmalariga nisbatan gidravlik kuch yuritmalari bir qator afzalliklarga ega: katta kuchlar hosil qila olishi; bir tekis ishlashi va ishchi suyuqlik sifatida moylar ishlatilganligi tufayli yuqori chidamliligi. Gidravlik kuch yuritmalarining kamchiligi - tuzilishining murakkabligi va pnevmatik kuch yuritmalariga nisbatan qimmatligi. Gidravlik kuch yuritmalari bo’laklarni to’g’rilash, presslab kiritish va chiqarish parchinmixlashning turli moslamalarida va ko’tarish jihozlarida qo’llaniladi.
Elektromexanik kuch yuritmasi eng ko’p tarqalgan kuch yuritmasi hisoblanadi.