Texnologik ishlab chiqarishdagi asosiy jixoz hisobi

7% (5+1+1) yo‘qotilishni hisobga olgan holda 33330 kg/soat tayyor mahsulot olish uchun sintez kolonnasida hosil bo‘lgan mochevina, kg/soat:
33330 · 1,07 = 35663.1
Mochevinaning hosil bo‘lishi quyidagi reaksiya bo‘yicha boradi:
CO2 + 2NH3  NH2SOONH4 + 159,32 kJ (1)
NH2SOONH4  (NH2)2CO + H2 – 26,27 kJ (2)
Quyidagi reaksiya bo‘yicha 1000 kg mochevinaga sarflanayotgan ammiak va uglerod (IV) - oksidining stexiometrik sarfi, kg:
CO2 + 2NH3  (NH2)2CO + N2O + 133,03 kJ
Ammiak uchun stexiometrik sarfi, kg:
(2 · 17 · 1000)/60 = 566,7
Uglerod (IV) - oksidi uchun stexiometrik sarfi, kg:
(44 · 1000)/60 = 733,3
bu yerda: 17, 60 va 44 - ammiak, mochevina va uglerod (IV) - oksidlarining molekulyar massasi.
35663.1 kg/soat mochevina olish uchun sikilga berilayotgan regentlarning miqdori, kg/soat: Ammiakning miqdori, kg/soat:
35663.1 · 0,5667 = 20210.3
Uglerod (IV) - oksidining miqdori, kg/soat:
35663.1 · 0,7333 = 26151.7
Reagentlarning amaliy sarfini hisobga olgan holda, ammoniy karbomatni mochevinaga aylanishida ammiak va uglerod (IV) - oksidining mollar nisbati quyidagicha, kg/soat:
mNH3 = 35663.1 · (17 · 4,5 · 100) / (60 · 65) = 69955
m_so2 = 35663.1 · (44 · 1 · 100) / (60 · 65) = 40235.3
m_N2O = 35663.1 · (18 · 0,5 ·100) / (60 · 65) = 8230
bu yerda: 4,5 : 1 va 0,5 - ammiak, uglerod (IV) - oksidining va suvning molyap miqdorlari; 65 – ammoniy karbomatning mochevinaga aylanish darajasi, (%).
Ammiak, uglerod (IV) - oksidi va suvning ammoniy tuzlari eritmasi bilan siklga qaytarish miqdori.
Ammoniy tuzlaridagi ammiak, uglerod (IV)-oksidining va suvning foizlardagi miqdorini α, β va γ deb belgilaymiz. Boshlang‘ich maolumotlarga ko‘ra α=40% ni tashkil qiladi. Shunga asosan ammoniy tuzlari eritmasining tarkibi quyidagicha topiladi:
M_CO2 = 35663.1 · (( 44 · (1 - ) / 60 · )+ 33330 · (44 · P / 60) (1) bu yerda,(1) bu yerda - ammoniy karbamatning mochevinaga aylanish darajasi, 0,65;
P – distillyasiya va bug‘latilish jarayonida mochevinani yo‘qotilishi (suvsiz nisbatlardan tashqari 0,05 + 0,01 - 0,005 = 0,055):
mNH3 = mСО2 ·  /  (2)
mн2о = mСО2 · γ /  (3)
Nomalum sonlarni o‘rniga qo‘yib, quyidagini hosil qilamiz, kg/soat:
m_SO2 = 35663.1 ·(( 44·( 1 - 0,65))/60·0,65)+ 33330·(44· 0,055 / 60) = 15427
Ammoniy tuzlari eritmasidagi uglerod (IV) - oksidi va suv (aniqlangan) foiz miqdorini quyidagicha aniqlaymiz:
 + γ = 1 -  = 1 - 0,4 = 0,6
γ = 0,6 - 
Ammoniy tuzlari eritmasidagi ammiak va yangi ammiak miqdorini quyidagi tenglamadan aniqlaymiz:
A₁ = m_NH3 – m’_NH3
Qaytgan va yangi ammiak bilan berilayotgan suvning miqdori quyidagi tenglamadan topiladi:
V₁ = ( m_NH3 – m’_NH3 )·0,002 / (1-0,002 ) = (m_NH3 – m_SO2 · ( / )) · 0,002 / (1– 0,002)
V₁=(69955 – (15427 ·0,4/ ))·(0,002/(1-0,002)) = 147.2683-12.9904 ·1/
bu yerda, 0,002 - ammiakdagi suvning miqdori.
Bundan tashqari qaytgan va yangi ammiak bilan berilayotgan suvning miqdori quyidagicha topiladi:
V₁ *= m_N2O – m’_N2O
Ikkita tenglamalarning yig‘indisi V1 ga nisbatan quyidagicha:
m_n2o – m_SO2 · γ/ = 147.2683-12.9904 ·1/
Quyidagi tenglamani hisoblab,  ni aniqlaymiz:
8230 – 15427 · (0,6- )/ = 147.2683-12.9904 ·1/ ,
=0,3932
Shunga ko‘ra, γ quyidagiga teng:
γ=0,6-0,3930=0,2068
va γ sonlarini bilgan holda, (2) va (3) tenglamadan ammoniy tuzlari eritmasidagi ammiak va suvning miqdorini aniqlaymiz, kg/soat:
m_NH315427 · 0,4/0,3932=15694
m’_N2O=15427 · 0,2068/0,3932=8114
Ammoniy tuzlari eritmasi bilan kelayotgan komponentlar miqdori, kg/soat:
15427+15694+8114=54260
Ammiakni hisobga olmagan holda, ammoniy tuzlari eritmasi bilan siklga qaytayotgan toza va qaytar ammiak miqdori, kg/soat:
A₁=69955- 15700 =54260
Sikilga kirayotgan toza ammiak va qaytar ammiak tarkibidagi suvning miqdori, kg/soat:
V₁=147.2683-12.9904 ·1/0,3932=114.2306