Тестология ва унинг фанлар тизимидаги ўрни режа

1.1. Тестлаштиришнинг предмети ва объекти.
Объект ва предмет ўртасидаги услубий фарқ тадқиқот вазифасининг муваффақиятли ечимининг калити бўлмаса-да,бу фарқ ёш мутахассисга нафақат сертификатлаш ва малака ишини топширишда расмий равишда қабул комиссиясидан ўтишга ёрдам бериши мумкин, балки у нимани ўрганаётганини чуқурроқ тушунишга ҳам ёрдам беради.
Тадқиқот вазифаларига профессионал баҳолаш фаолиятининг бир тури сифатида қурилган тестлаштириш жуда аниқ мақсад ва объектга эга. Агар сиз техник қурилмани (масалан, компютер ёки автомобилни) синовдан ўтказаётган бўлсангиз, баҳолаш фаолиятингизнинг объекти техник қурилманинг ўзи бўлиб, субъект сиз ҳозирда баҳолаётган (текшираётган) функциясидир. Техник тестология муаммолари техник қурилмаларни тестлаштириш (диагностика) соҳасидаги баъзи мисоллар психологик, таълим ва кадрлар (professional) тест соҳаларида нима содир бўлаётганини яхшироқ тушуниш имконини беради. Психологик, ипедагогик ёки техник тестлаштириш билан боғлиқ жараён бир бирига ёндаш тестлаштириш ёки бирор объектнинг хусусиятларини текширишни иофда этса-да, лекин бу ҳолларда объектлар бир-биридан фарқ қилади. Психологик тестлаштиришда (ёки психодиагностикада) шахснинг руҳий хусусиятлари: хусусан, идрок, тасвир, диққат, хотира кучи, фикрлаш ижодкорлиги, temperament, характер ва мотивация хусусиятлари, etc.In таълим тест иши, мавзу билим, кўникма, кўникма ва билим қобилиятлари, аммо, яқинда бир умумий ва янада мураккаб тушунчаси билан бирлашган.
Тестлаштириш тушунчасини татбиқ қилаётган вақтда у кенг маънога эга эканлиги, яъни психологик тестлаштириш, педагогик тестлаштириш ва ўрни келганда техник жиҳозларни ва техника хусусиятларин аниқлашда ҳам қўлланилиши мумкинлигини эътибордан четда қолдирмалик муҳим.
Шунга кўра психологик тестлаштиришнинг (психодиагностика) предмети инсоннинг психик хоссалари, яъни идрокнинг константлиги, диққат кўлами, хотиранинг мустаҳкамлиги, тафаккурнинг креативлиги, темпеоамент қирралари, характер ва мотивация хусусиятларини баҳолашдан иборат.
Педагогик ва таълим жараёнидаги тестлаштиришнинг прдемети таълимдаги компетенциялар, кадрлар фаолиятидаги профессионал фаолиятни тестлаштиришда эса касбий фаолият самарадорлигига таъсир кўрсатувчи касбий компетенциялар предмет ҳисобланади
Тестлаштиришнинг гуманистик йўналишга хос предмет ва объеки масаласига аниқлик киритишда қуйидаги муносабатлар ифодаланишини келтириб ўтиш мақсадга мувофиқ.

	Гуманистик тестлаштириш объекти-инсон
Психологик тестлаштирш: объект-инсон	Таълимдаги тестлаштириш: объект-инсон	Профессионал (кадрлар) фаолиятни тестлаштириш: Объект-инсон
Предмети: психик хоссалар	Предмет: Ўқув компетенциялари	Предмет: Касбий компетенциялар

1-расм. Гуманистик соҳалардаги тестлаштиришнинг предмети ва -объекти ўртасидаги муносабатлар